NAMAZIN MEKRUHLARI 2
Bir Kaide. 2
Kadının
Erkekten Farklı Şekilde
Yapması Gereken Birtakım
Hususlar 3
Sözü geçen
sünnetlerden birine ters düşen şey, namazın mekruhlarına dahildir. Mekruhları,
Hz. Peygamber terkedilmesini istediği için terkeden sevap elde eder. İşleyen
ise ikab görmez. İntikal tekbirlerini almak sünnet olduğu için, terketmek
mekruhtur.
Namazda yapılan bazı
şeyler vardır ki onları terketmek sünnet, işlemek mekruhtur. Onlardan bazıları
şunlardır.
1. İhtiyaç
olmadığı halde namazda başı çevirmek mekruhtur, Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Kul, namazda sağa sola
dönmedikçe Allah o kula (rahmetini) yöneltir. Kul, sağa sola döndüğünde Allah
rahmetini ondan başka yere çevirir.
Namazda sağa sola
bakmak, şeytanın kulun namazından çaldığı şeydir.
Çünkü sağa sola
bakmak, namazda istenilen huşûya ters düşmektedir. Ancak bakmayı gerketiren
bir sebep olursa -düşmanı kollamak için bakmak gibi- bakmak mekruh olmaz. Bunun
delili Sehl b. Hanzeliye'nin şu sözüdür: 'Sabah namazı için (namaz başladı
diye) tesvib yapıldı. Hz. Peygamber namaz kılıyor ve (iki tepe arasındaki)
geçide bakıyordu'.
Ebu Dâvud şu
açıklamayı yapıyor: 'Çünkü Hz. Peygamber, gözcülük yapması için geceden oraya
bir süvari göndermişti'.
Kerahat, baş
çevrilerek bakıldığı zamandır. Eğer göğüs kıble'den çevrilerek bakılırsa namaz
fasid olur. Çünkü böyle yapıldığında istikbâl-i kıble rüknü terkedilmiş olur.
Başı çevirmeden sadece göz ile bakmak ise mekruh değildir.
Ali b. Şeybanî şöyle
rivayet ediyor: Biz Hz. Peygamber'in yanına gittik ve onunla beraber namaz
kıldık. Hz. Peygamber göz ucuyla bir kişiye bakıyordu. O kişi rükû ve secde'de
belini düz tutmuyordu. Sonra Hz. Peygamber şöyle dedi:
Rükû'da belini düz
tutup mutmain olmayan kimsenin namazı yoktur
2. Gözleri
göğe dikmek.
Hz. Peygamber şöyle
buyurmuştur:
Bazı kimselere ne
oluyor ki namazda gözlerini göğe kaldırıyorlar? Ya onlar bundan vazgeçerler
veya gözleri kör olur.
3. Namaz
esnasında saçı, sakalı ve elbiseleri tutmak. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Ben yedi kemik (âza) üzerine
secde etmekle, elbisemi ve saçlarımı toplamamakla emrolundum.
Namaz kılarken
elbiseyi kendi hâlinde bırakmak sünnettir.
Namazın Mekruhları
4 Yemek zamanı namaz kılmak. Nitekim Peygamber efendimiz
şöyle buyurmuştur:
Birinizin önüne akşam
yemeği getirildiğinde, namaz için kamet getirilmiş olsa da önce yemeğini
yesin, acele etmesin. Yemeğini bitirdikten sonra kalkıp namazını kılsın.
5. Tuvalet
ihtiyacı olduğu halde namaz kılmak. Çünkü bu durumdayken namazın hakkı yerine
getirilemez. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Yemek hazırken, bir de
küçük veya büyük abdest sıkıştırırken
namaz kılınmaz.
6.
Uyuklayarak namaz kılmak.
İnsan bu durumdayken
kıraati doğru yapıp yapmadığından, unutup unutmadığından emin olamaz. Hz.
Peygamber şöyle buyurmuştur:
Biriniz namaz kılarken
uyuklarsa, uykusu dağılıncaya kadar yatsın. Zira uyuklayarak namaz kılarsa;
istiğfar edeyim derken belki kendine söver.
7. Hamam,
yol, çarşı, mezarlık, kilise, ağıl ve dere yataklarında namaz kılmak.
Bu yerlerin bazısında
necaset bulunabilir. Diğer kısmında ise kalp başka şeylerle meşgul olur.
Buralarda namaz kılmanın nehyedilmesinin nedeni, peygamber efendimizden;
mezbelelikte, mezbehanede, mezarlıkta, yol kenarında, hamamda, dere yatağında
ve Kabe'nin üstünde namaz kılmanın mekruh olduğunun rivayet edilmiş olmasıdır.
ı
Mezarlık ve hamam
hariç bütün yeryüzünün müslümanlara mescid kılındığı da rivayet edilmiştir.
Su kenarındaki deve
ağıllarında da namaz kılınmayacağı rivayet edilmiştir.
Kadının beş şeyi
erkekten farklı şekilde yapması sünnettir.
1. Kadın
secde'de vücudunun parçalarını birbirine yapıştırmahdır.
Meselâ dirseklerini
yanlarına, karnını dizlerine yapiştırmalıdır. Erkek ise bunun tam tersini
yapar. Çünkü erkeğin dirseklerini yanlarından, karnını dizlerinden uzak tutması
sünnettir.
Hz. Peygamber namaz
kılan iki kadının yanından geçti ve onlara şöyle dedi:
Secdeye gittiğinizde
vücudunuzu yere yapıştırın. Çünkü kadın bu hususta erkek gibi değildir.
Yabancı erkeklerin
yanında namaz kılan kadın, sesini kısmalıdır.
3. Açıktan
okunması gereken namazlarda dahi -fitne korkusu ile- sesini yükseltmemelidir.
Sözü yumuşak
söylemeyin ki kalbinde hastalık bulunan kimse yanlış bir ümide kapılmasın.
(Ahzab/32)
Bu ayet, kadının
sesinin fitne uyandırabileceğine delâlet eder. Bu bakımdan yabancı erkeklerin
yanında, kadından sesini kısması istenir. Erkek ise bunun aksine hareket eder.
Çünkü erkeğin, uyarılması gereken birşey olduğunda yüksek sesle subhanallâh
demesi gerekir. Fakat kadın, uyarmak maksadıyla da olsa yüksek sesle
subhanallah diyemez. Çünkü Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Namazda iken kim
uyarılması gereken birşey olduğunu görürse teşbih etsin. Teşbih ettiği vakit
elbette kendisine (imam tarafından) iltifat edilir. El vurup ses çıkarmak
kadınlara mahsustur.
4. Kadının
yüzü ve elleri hariç bütün bedeni avrettir. Bunun ayrıntıları daha önce
geçmişti.
Zînetlerini
göstermesini er. Ancak bunlardan görünmesi zaruri olan (yüz ve eller)
müstesnadır.
Cumhura göre bu
ayetteki zînetlefden maksat, zînetlerin takıldığı yerlerdir. Mazahara minha'dan
maksat ise yüz ve ellerdir.
Ümmü Seleme Hz.
Peygamber'e 'Kadın, altında (don) bulunmaksızın sadece entari ve büyük baş örtüsüyle
namaz kılabilir mi?1 diye sordu. Hz. Peygamber 'Entari geniş ve ayaklarının
üstünü kaplar durumda olursa kılabilir' cevabını verdi.
Rükû ve kıyam'da
ayakların üstünü kapatan bir elbisenin, secdede tüm bedeni ve ayaklan
kapatacağı açıktır. Çünkü kadının azaları secde halinde birbirine yapışır.
Erkeğin avreti ise diz
kapaklanyla göbek arasıdır. Kişi sadece diz kapaklan ile göbek arası kapalı
olarak namaz kılsa dahi, namaz sahih olur. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Diz kapağının üstü ile
göbekten aşağısı avrettendir.
Cabir b. Abdullah bir tek elbise içinde namaz kılmış ve (Hz. Peygamber'i bir
tek elbise ile namaz kılarken gördüm' demiştir.
Diğer bir rivayette
ise 'Cabir, arkasından düğümlenmiş bir izar içinde namaz kıldı' şeklindedir.
5. Kadının ezan
okuması sünnet değildir.
Fakat kadının kamet
getirmesi sünnettir. Kadın kısık sesle ezan okursa kerahat yoktur. Hatta sevap
getiren bir zikir sayılır. Sesini yükseltirse mekruh olur. Eğer fitne çıkma
ihtimaline rağmen sesini yükseltirse haram olur. Fakat erkek için böyle
değildir. Bilindiği gibi erkeğin her farz namaz için ezan okuması sünnettir.