Fetva Konuları
ZEKÂT ve SADAKAİ FITIR
ZEKÂT VE SADAKAİ FITIRZEKÂTIN MAHİYETİ, HÜKMÜ VEZEKÂTA TÂBİ MALLAR
394. Zekât hesaplanırken hangi borçlar düşülür?
Zekât vermekle yükümlü olan kişi, elindeki zekâta tâbi olan malından kul
haklarına müteallik borçlarını düşer. Hanefî mezhebinin genel görüşüne göre
ödeme günü gelmiş veya gelmemiş olan borçlar bu konuda aynı hükme tâbidir. Ancak
Hanefîlerden bir kısım âlimlerin görüşüne göre, sadece vadesi gelmiş olarak
birikmiş ve alacaklısı tarafından talep edilen borçlar düşülür; henüz ödeme günü
gelmemiş olan borçlar düşülmez. Zira bu tür veresiye borçlar genellikle
alacaklıları tarafından istenmez; ödeme günü gelmiş olan borçlar istenir (Kâsânî,
Bedâî’, il, 6).
Şâfiî mezhebinin meşhur olan görüşüne göre ise hiçbir borç, zekâta tâbi olan
malların hiçbirisinden düşülmez, dolayısıyla borçluluk hâli zekât vermeye engel
değildir (Nevevî, eiMecmû’, V, 344).
Günümüzde ödeme planı uzun bir takvime bağlanmış olan ve ileriki yıllarda
düzenli olarak ödenecek olan kamu, TOKİ, kooperatif, kredi türü borçlar,
bütünüyle zekât malından düşülmemelidir. Zira bu ödeme takvimleri 1020 yıllık
çok uzun vadeleri kapsamakta ve insanlar bu borçları hemen o yılda ödeme
durumuyla karşı karşıya kalmamaktadırlar.
Bu bakımdan kişinin elinde bulunan zekâta tabi mallardan, sadece “o zekât yılına
ait olan birikmiş borçlar, vadesi o yıl içinde dolmuş veya dolacak olan ve
dolayısıyla o zekât yılı içinde hemen ödenmesi gereken borçlar” düşülmelidir.
Zira zekât, yıllık bir ibadettir.
|