Fetva Konuları
MİRAS,VASİYET VE VAKIF
MİRAS
905. Kadının mirastaki durumu nedir?
İslam, koyduğu malî hükümlerde genel olarak külfetnimet dengesini gözetmiştir.
Miras hukuku da buna dâhildir. Evlilik esnasında erkeğe, evleneceği kadına mehir
vermesi emredilmiş, evlilikten önce kadının nafakası baba ve kardeşlerine,
evlilik süresince de kocasına yüklenmiştir. Bu ve benzeri yönlerden bakılınca
kadınların miras konusunda haksızlığa uğratılmadıkları anlaşılır.
Kadının mirastan alacağı pay, vefat eden kimseye olan akrabalık derecesine göre
değişir:
a) Vefat eden kimsenin kızı olarak kadın: Erkek kardeşleri ile beraber
bulunduğunda kardeşinin aldığı payın yarısını, erkek kardeşi yoksa ve kız tek
ise mirasın yarısını alır. Kızlar birden fazla olduklarında ise mirasın üçte
ikisini alırlar (Nisa, 4/11). Üçte ikisini aralarında eşit olarak paylaşırlar.
b) Vefat edenin oğlundan torunu olarak kadın: Vefat edenin çocukları
yoksa tek olması hâlinde oğlundan olan kız torun mirasın yarısını alır. Birden
fazla olmaları hâlinde ise mirasın üçte ikisini alırlar. Erkek kardeşleri ile
beraber bulunduğunda mirası ikili birli paylaşırlar. Vefat edenin bir öz kızı
ile bulunduğunda mirasın altıda birini alan kız torun, vefat edenin oğlu ile
bulunduğunda ise mirastan pay alamaz.
c) Vefat edenin annebaba bir kız kardeşi olarak kadın: İlk üç hâli vefat
edenin kızı gibidir. Vefat edenin bir kızı ile beraber olunca kız hissesini
aldıktan sonra kız kardeşi kalanı alır. Kız kardeşler, vefat edenin babası, oğlu
veya iki kızı ile bir arada olunca mirastan bir şey alamazlar (Nisa, 4/176).
d) Vefat edenin baba bir kız kardeşi olarak kadın: Baba bir kız kardeşler
anne baba bir kız kardeşler bulunmadığında mirasta onların aldıklarını alırlar.
e) Vefat edenin anne bir kız kardeşi olarak kadın: Bu durumda anne bir
kız kardeş bir tane olunca altıda bir, erkek veya kız birden fazla olunca üçte
birde ortak olur (Nisa, 4/12); vefat edenin, çocukları, babası ve dedesi ile
bulununca mirastan pay alamazlar.
f) Vefat edenin annesi olarak kadın: Vefat eden kimsenin çocukları veya
birden fazla kardeşi varsa altıda bir, vefat edenin çocukları veya birden fazla
kardeşi yoksa üçte bir; eşlerden birisi ve vefat edenin babası ile bulunduğunda
eşin hissesi verildikten sonra kalanın üçte birini alır (Nisa, 4/11). Eğer
ölenin eşi ve dedesi ile birlikte bulunursa mirasın tamamının üçte birini alır.
g) Vefat edenin ninesi olarak kadın: Vefat edenin annesi bulunmadığı
zaman altıda bir alır (Dârekutnî, Sünen, V, 160; Abdürrezzak, elMusannef, X,
273). Ölenin babası olduğunda babaanne, annesinin bulunması hâlinde hiçbir nine
mirastan pay alamaz.
h) Eş olarak kadın: Vefat eden kimsenin çocukları varsa sekizde bir,
çocukları yoksa dörtte bir pay alır (Nisa, 4/12; Cürcânî; Şerhu’ssirâciyye, s.
34).
|