“Lam” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 4

« Mim » Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 6

“Nun” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 20

“He” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadis. 21

“Vav” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 21

“Lam” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 22

“Ye” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler 23

Hadis İmamlarının Bazı Uydurma Rivayetler Hakkındaki Görüşleri 26

Bazı Peygamberlere Ve Sahabeye Ait Olduğu Söylenen Ama Aslı Olmayan Kabirler 28

Dipnot Kaynakları 40

 

 

 

 

225. HADİS: "Her kap içindekini sızdırır." [1] Süfiy-yenin s özlerinde ndir.

226.  HADİS: "Her   bid'at   sapıklıktır.   İbadetteki bid'at müstesna." [2] Senedinde —hadiste— yalancı bir ravi, bir de —günlük hayatında— yalancılıkla suçlanan bir başka ravi bulunmaktadır.[3]

227. HADİS: "Her ikincinin bir üçüncüsü vardır" [4] ve şairin! "Bir şey iki defa olmuşsa mutlaka bir üçüncüsü de olacaktır", [5] sözlerinin aslı yoktur.

228.  HADİS: "Her yıl -giderek- düşüyorsunuz." [6] Hasan el-Basrî'nin sözüdür. [7] Aynı manada Buharî' nin rivayet ettiği; "Size hiçbir zaman gelmez ki daha sonrası o zamandan daha kötü olmasın. Nihayet Rabbinize kavuşursunuz", şeklinde -sahih- bir hadis bulunmaktadır.[8]

Buna benzer bir ifade, İbn Mes'ud'un sözü olarak ri­vayet edilmiştir. İbn Mes'ud şöyle demiştir: [9] "Ben bu hadisi; bir yöneticinin ondan sonraki yöneticiden daha hayırlı olacağı, ya da bir senenin ondan sonraki sene­den daha hayırlı olacağı manasında anlamıyorum. An­cak ben bu ifadeden şunu anlıyorum: Alimleriniz ve fakihleriniz -vefat edip- birer birer kaybolacaklar. [10] Sonra sizler, onların'yerini tutacak hiç kimse bulama­yacaksınız. Onların yerine kendi -şahsî— görüşleriyle fetva veren kimseler gelecektir."[11]

Bir başka rivayette; Bu kötü durum, yağmurların çokluğu veya azlığıyla değil, alimlerin vefatıyla yaşa­nacaktır denilmiştir.[12]

İbn Abbas (r.a), Cenab-ı Hakkın;   "Onlar bizim bu

dünyanın etrafından eksiltmekte olduğumuzu görmü­yorlar mı?", [13] ayetini bu mana ile açıklamış; "Bu ek­siklik, âlimlerin ve fakihlerin vefatıyla yaşanacak ek­sikliktir", demiştir.[14]

Bu konuda Ebu Ca'fer'in [15] şu sözü de rivayet edil­mektedir: "Bir âlimin ölümü, Şeytan için yetmiş âbidin ölümünden daha sevimlidir."

229. HADİS: "Hepiniz kazançlısınız. Hepiniz azimli­siniz." [16] Hadis değildir.[17]

230. HADİS: "Her yasak tatlıdır." [18] Hadis değildir

231. HADİS: "Kişinin -ilim yolunda- dinlediği bir kelime, onun için bir yıl —nafile— ibadetten daha hayır­lıdır. Bir saat ilmî meseleleri müzakere meclisinde er turması, bir köleyi azad etmesinden daha hayırlı­dır." [19] Bu ifade, ZeyJ'de [20]  belirtildiği gibi; Arûs kita­bından alınmıştır.

232. HADİS: "Ben, bilinmeyen bir hazine idim. Bi­linmeyi istedim. Mahlûkatı yarattım. Kendimi onlara tanıttım. Onlar da beni tanıdılar." [21] İbn Teymiyye, Zerkeşî ve Sehavî gibi hadis hafızları, bunun aslının olmadığını açıkça ifade etmişlerdir.[22]

233. Hadis: "Âdem henüz su ile toprak arasında -yani çamur hâlinde- iken ben Peygamber idim." [23] Zerkeşî: Bu lafızla aslı yoktur, demiştir.[24]

234. HADİS: "Kuyruk olma, baş ol. Zira baş yok olur, kuyruk kurtulur." [25] ibrahim b. Edhem'in sözüdür.[26]

 

“Lam” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

235. HADİS: Tasavvuf hırkasının giyilmesi, Hasan Basrî'nin bu hırkayı Hz. Ali (r.a) eliyle giymesi. [27] Muhad-disler, bunun aslı olmadığı konusunda ittifak etmişlerdir.

236. HADİS: "Aşk yılanı ciğerimi soktu." [28] (İki be­yit) [29] İbn Teymiyye diyor ki: Ebu Mahzûra'mn Pey­gamberimiz (s.a.v) huzurunda bu iki beyti okuduğu, bunun üzerine Efendimiz (s.a.v)'in şerefli bürdesinin omuzlarından düştüğü, Suffe Ashabının da bunu elbise­lerine yama yapmak için aralarında paylaştıkları şek­lindeki hadis, hadis ehlinin ittifakıyla yalandır.

237. HADİS: "Güvercinle oynamak [30] fakirliğe sebep olur." [31] İbrahim en-Nehaî'nin sözüdür.[32]

238. HADİS: 'İçimize nesebsiz girene de, bizden se­bepsiz ayrılana da Allah lanet eylesin." [33] Bu lafızla aslı bilinmemektedir.

239. HADİS: "Mizah yoluyla bile olsa, yalan söyle­yene Allah lanet eylesin." [34] Sehavî: Bunu merfû hadis olarak bilmiyorum, demiştir.

240. HADİS: "Şarkı söyleyene de, dinleyene de Allah lanet eylesin." [35] Nevevî ve başkaları: Sahih olamaz, demişlerdir.

241.  HADİS:  "Her belânın bir yardımı vardır." [36] Hadis değildir.

242. HADİS: "Her odanın bir ücreti vardır." [37] Aslı yoktur.

243.  HADÎS:   "Her   düşük   -hatalı-   sözü   bulacak -tenkit edecek- biri vardır." [38] Selef alimlerinden birinin

sözüdür.

244.  HADİS:  "Her gayretli kişinin bir nasibi vardır." [39] Bu mânada şu ifade de vardır:

"Kam ciddî çalışırsa —aradığını— bulur. Kim bir işe sımsıkı sarılırsa yola girer ve hedefe ulaşır."[40]

245. HADİS: "BeytuUah'ı koruyan bir sahibi (RabbO vardır." [41] Bu sözü, Abdülmuttalib, fillerle —Kabe'yi yık­maya— gelen Rbrehe'ye söylemiştir.

246. HADİS: Hz. Ali (r.a) diyor ki: "Peygamberimiz (s.a.v)'i yıkadığımda göz kapaklarında damlalar birik­ti. [42] Ben de bunu içtim. Böylece öncekilerin ilmine mi­rasçı oldum." [43] Nevevî: Sahih olamaz, demiştir.

247. HADİS: "Kabe'nin taş taş sökülüp yıkılması, bir müslünıanın öldürülmesinden daha basittir." [44] Sehavî: Bu lafızla görmedim, demiştir.[45]

248. HADİS: "Sizden biriniz Hacer-i Esved'e hüsnü zan ederse, Allah bu hüsnü zannını ona faydalı kı­lar."[46] Sehavî: Bunun aslı yoktur demiş; İbn Teymiyye ise: Yalandır, uydurmadır demiştir.

249. HADİS: "Lûtî (homoseksüel), deniz suyu ile yr kansa bile, kıyamet günü yine cünüp olarak gelecek­tir."[47] Batıldır, aslı yoktur.

250. HADİS: "Kıyamet günü sancağı Ali taşıyacak-tır." [48] İbnü'l-Cevzî bunu Mevzuat (Uydurma Hadisler) kitabında zikretmiştir.[49]

251.  HADİS: "kardeşim Hızır hayatta olsaydı, mut­laka beni ziyaret ederdi." [50] Bunun aslı yoktur.[51]

252. HADİS: "Pirinç adam olsaydı, mutlaka yumu­şak huylu biri olurdu." [52] Uydurmadır. İbnü'l-Kayyim

böyle söylemiş, [53] Ask.alânî de ona tabi olmuştur.[54]

253. HADİS: "Dünya tamamen taze kan olsaydı, mü'minin dünyadaki rızkı yine helâl olurdu." [55] Zer-keşî: Bunun aslı yoktur, demiştir.[56]

254. HADİS: "(Gizli sırlara ait) Perde açılsaydı, benim yakînî imanım daha fazla artmazdı." [57] Kuşeyrî, Risale'-sinde: [58] Bu söz, Amir b. Abdullah b. Abdi-Kays'm sözü­dür, demiştir.[59]

Müellif Aliyyü'1-Karî diyor ki) Ben de de-im ki: Meşhur olan görüşe göre, bu söz, Hz. Ali'nin kerremallahu veçhe-hu sözüdür.

255. HADİS: "Sen olmasaydın, ben bu kâinatı ya­ratmazdım." [60] Sağanı: uydurmadır, demiştir.

256. HADİS: "İnsanlara dışkıyı ufalama yasağı geti­rilseydi, onu da mutlaka ufalarlar ve: Bunda mutlaka bir şey olmalı ki bu yasaklandı, derlerdi. [61] Bunu İhya sahibi [62] zikretmiş ve Irakî: Bunu -hadis olarak- bu­lamadım, demiştir.[63]

257. HADİS: "Mü'minin korku ve ümidi tartılsaydı mutlaka birbirine eşit olurdu." [64] Bunun merfû hadis o-larak aslı yoktur. Bu söz, selef alimlerinden birinden nakledilen bir sözdür. Makasıâ'da böyle denilmiştir. Bir rivayette ise: Bu söz, Sabit elBünanî'nin sözüdür, de­nilmiştir.[65]

258. HADÎS: 'İnsanlar, sütleğende [66] neler bulunduğunu bilselerdi, onu mutlaka ağırlığınca altın vererek satın alır­lardı." [67] Süyûtî: Bu, uydurmadır, demiştir.

259. HADİS: "Benim Allah'la birlikte özel bir vaktim vardır. Bu vakitte Allah'a yakın bir melek, gönderilen bir Peygamber de benim gönlüme girmez." [68] Sûfiyye-den birinin sözü olup hadis değildir.

 

« Mim » Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

260. HADİS: "Mü'min konuştuğunda doğru konuşur. Ona bir şey söylendiğinde bu sözü hemen doğru bu­lur."[69] Bu lafızla bilinmemektedir.

261. HADİS:   "Mü'min  tatlıcı, [70]   kâfir  içkicidir." [71] Askalânî: Batıldır, aslı yoktur demiştir.

262. HADİS: 'Mü'min uysal ve cömerttir; Münafık ise sahtekâr ve  alçaktır. [72]   "Mesabîh" hadislerinden olup

uydurmadır. [73] (Ebu Gudde ise: Hadis hasendir, uydur­ma değildir, demiştir.)[74]zikredilmiş; Irakî: Bunu bulamadım, demiştir.[75]

264. HADİS: "Mümin, kendi nesebi hakkında —verdiği bilgiye— güvenilen kişidir." [76] Bunun aslı yoktur.[77]

265. HADİS: "Mü'mine belâlar verilir, [78] Kâûr ise belâlardan korunmuştur." [79] Hadis değildir.

266. HADİS: "Mü'min -dünya işlerinde- kolay al­danır." [80] Saidb. Cübeyr'in sözüdür.-"[81]

267. HADİS: "Mü'min, külfeti az [82] olandır." [83] Saganî: Uydurmadır, demiştir. [84] (Ebu Gudde diyor ki: Hadis za­yıftır, uydurma değildir.)[85]

268. HADİS: "Mü'min imrenir, [86] münaûk ise kıska­nır." [87] Fudayl'in sözüdür.

269. HADİS: "Allah, hiçbir cahili dost edinmemiş-tir. [88] Böyle birini dost edinecek olsaydı, onu ilim sahi­bi kılardı." [89] Sehavî: Sabit değildir, demiştir. Fakat manası doğrudur. Yani böyle birini dost edinecek ol­saydı önce onu ilim sahibi kılar, sonra dost edinirdi.

270. HADİS: "Allah bir kulu rezil etmek istediğinde onu ilim ve edebden mahrum kılar." [90] Mizan' da: Bu batıldır, denilmiştir.

271. HABİS: "Ben bu duvarın arkasını bilemem." [91] İbn Hacer: Hadis değildir, demiştir.

272. HADİS: "Hiçbir şişman başarılı olamamıştır." [92] İmam Şafiî'nin sözüdür. Ancak İmam Şafiî: Muhammed b. Hasenfı [93] müstesna, demiştir. Kendisine:

—Niçin? denildiğinde, İmam Şafiî:

-Akıllı kimse, ya dünyası ya da ahireti için düşün­mekten uzak kalamaz. Şişmanlık ile düşünce bir ara­da bulunmaz. İnsan dünya veya ahiret düşüncesinden uzak kalırsa, dört ayaklı varlıklar seviyesine düşer dedi. [94] imam Şafii devamla: Bu konuda şişman hır kümdar ve bu hükümdarın ölüm haberiyle tedavi e-dilmesi kıssası nakledilmektedir, dedi.[95]

273. HADİS: "(Yüksek sesle Kur'an) Okuyan kişi, (yanında) namaz kılana insaflı davranmamaktadır." [96] İbn Hacer: Bunu -hadis olarak- bilmiyorum, demiştir.[97]

274. HADİS: "Hangi topluma mantık (tartışma kabi­liyeti) verilmişse; mutlaka o kavim amelden mahrum kalmıştır." [98] Bunu ihya müellifi zikretmiştir. Irakî: Bunun aslını bulamadım, demiştir.[99]

275. HADİS: "Çarşamba günü hangi işe başlanmış-sa, mutlaka tamamlanmıştır." [100] Sehavî: Bunun aslını görmedim, demiştir.

276. HADİS: "Dosta ulaştıran yol uzak değildir." [101] Zünnûn el-Mısrî'nin sözüdür.[102]

277. HADİS: "Katil, öldürdüğü kişinin üzerinde hiç­bir günah bırakmaz." [103] İbn Kesir: Bu lafızla aslı bilin­memektedir, demiştir.[104]

278. HADİS: "Hiç kimse bana karşı iki defa büyüklük taslayamamıştır." [105]  Selef  alimlerinden  birinin   sözü­dür. [106] Bunun manası "Mü'min, bir delikten iki defa r sırılmaz", [107] hadisinden alınmıştır.

279. HADİS: "Kıskançlık duymayan hiçbir kimse yok­tur." [108] Sehavî: Bu lafızla görmedim, demiştir.[109]

280. HADİS: "Kısa boylu hiçbir kimse, hikmetli konuşmadan mahrum kalmaz." [110] Sehavî: Bunu görme­dim, demiştir.

281. HABİS: "Bir kimseye asıl değerinden fazla de­ğer veren kimsenin; muhatabı nezdindeki değeri, daha fazla düşer." [111] Merfû (Peygamberimiz'e nisbet edilen) hadisler arasında yoktur. Fakat bunun benzeri imam

Şafiî (r.a)'nin sözü olarak gelmiştir.

282. HADİS: "Allah'a, gönül almaktan daha muaz­zam bir şeyle kulluk yapılmamıştır." [112] Sehavî: Bunu merfû hadisler arasında bilmiyorum, demiştir.[113]

283.  HADİS: "Evlâdından yüz çeviren kimse, insaflı davranmamıştır." [114] Sehavî'nin dediği gibi, aslı yoktur.[115]

284. HADİS: "Hadis öğrenimi yolundaki niyet, sade­ce hadisin şerefli olması sebebiyle değer kazanmış­tır."[116] Hatib: Merfu hadis olarak tesbit edilememiştir. Bu söz, İbn Harun'un [117] sözüdür, demiştir.

285. HADİS: "Ebubekir; ne nafile oruç, ne de nafile namaz sebebiyle sizden üstün bir derece kazanmış de­ğildir. O, sadece kalbinde kökleşen bir şeyle (imanla) fazilet kazanmıştır." [118] Irakî; Bunu merfû hadis olarak bulamadım, demiştir.[119]

286. HADİS: "Testi, -kırılmaktan- her defasında kur­tulmaz." [120] Hadis değildir.

287. HADİS: "Kalbden gelmeyen şeye önem vermek zordur."[121]  Hadis değildir.

288. HADİS: "Bir araya gelen hiçbir topluluk yoktur ki, içlerinde bir Allah dostu olmasın. Ne onlar, bu Al­lah dostunu bilirler. Ne de o Allah dostu, kendisini bilir." [122] Bunun aslı yoktur. Bu, bâtıl bir sözdür. Zira bir topluluk; küfür ve fücur üzerine ölen kâfirler toplu­luğu da, fâcirler topluluğu da olabilir.

289. HADİS: "Hiçbir gece yoktur ki, o gece bir melek:

-Ey kabir halkı!.. Kime imreniyorsunuz? diye so­runca, onlar da;

-Mescidlerde    bulunanlara    (imreniyoruz),    demiş olmasınlar." [123] Bunun aslı bulunamamıştır.

290. HADİS: "Ezanı çok olan şehrin soğukluğu az olur." [124] Uydurmadır. LeâJî'de [125] böyledir.

291. HADİS: "Hiç bir Peygamber yoktur ki, ken­disine Peygamberlik kırk yaşından sonra verilmiş ol­masın."[126] İbnüTCevzî: Bu, uydurmadır demiştir.[127]

292. HADİS: "Ateş, kuru (odun ve benzeri) şeyleri yakma konusunda, kulun güzel amellerini yiyip biti­ren gıybetten daha hızlı değildir." [128] Irakî: Bunun aslı­nı bulamadım, demiştir.[129]

293. HADİS: "Ne yeryüzüne sığdım, ne de gökyüzüne. Ama mü'min kulumun kalbine sığdım." [130] Bunun merfû

hadis olarak senedi bilinmemektedir. İbn Teymiyye: Bu, uydurmadır, demiştir. ZeyV de [131]: Onun dediği gibidir, denilmiştir. Bu sözün manası: Mü'min kulumun bana i-man etmesi ve beni sevmesi, onun kalbine sığdı, demek­tir. Aksi takdirde hulul (Allah'ın insan vücuduna girme­si) inancı küfürdür." Zerkeşî: Bunu mülhidler (inançsız­lar) uydurdu, demiştir.

294. HADİS; "Müslüman olarak öl ve hiçbir şeye aldı­rış etme." [132] Sehavî: Bu lafızla bilmiyorum, demiştir.[133]

295. HADİS: "Babaları sevmek, çocuklar için sıla-i rahimdir." [134] Sehavî: Bu lafızla görmedim, demiştir.[135]

296. HADİS: "Sevgi, kusurları örter." [136] Sehavî: Bu­nu görmedim, demiştir.[137]

297. HADİS: "Hased edilen kişinin rızkı bollanır." [138] Bilinmemektedir.[139]

298. HADİS: "Kişi ameliyle bilinir; babasıyla ve de-desiyle değil." [140] Hadis değildir.

299. HADİS: "Hastanın inlemesi teşbih, bağırması tek­bir, nefesi sadaka, uykusu ibadet, bir taraftan diğer tara­fa dönmesi Allah yolunda cihaddır." [141] Askalânî: Sabit değildir, demiştir.[142]

300. HADİS: Müezzin'in; "Eşhedü enne Muhammede'r-Rasûlullah" sözünü işittiğinde; Ben de şehadet ederim ki, Muhammed O'nun kulu ve Rasûlüdür. Rabb olarak Allah'ı, din olarak İslâm'ı, Peygamber olarak Muhammed (s.a.v)'i seçtim; diyerek [143] ve şehadet parmaklarının uçlarının iç­lerini öperek gözlere sürmek. [144] Sehavî'nin dediğine göre, merfû olarak nakledilmesi sahih olamaz.[145]

301. HADİS: "Müşteriye yardım olunur." [146] Bunun aslı yoktur. İbnü'd-Deyba' [147] bu şekilde zikretmiştir.[148]

302. HADİS: "Musibetler, rızıkların anahtarıdır. [149] Bilinme m ekte dir.

303. HADİS: "AHah Rasûlü (s.a.v)'nün Ebu Cehille gü­reşmesi. [150] Bunun aslı yoktur. [151] Bu hükmü Halebî, [152] Şi­fa Haşiyesi'nde zikretmiştir.[153]

304. HADİS: "(Gusül yaparken) Ağza ve burna üç defa su vermek, cünüp için farzdır." [154] Uydurmadır.

305 HADİS: "Masıyetler nimetleri giderir." [155] Sehavî: Bunu görmedim, demiştir. [156] İbnü'd-Deyba' bunun üze­rine diyor ki: Yani merfû olarak görmedim, demek iste­mektedir. Yoksa bu ifade, selef âlimlerinin sözlerinde yer almaktadır. Şair [157] diyor ki:

"Bir nimet içerisinde isen, bil değerini; Gidermektedir masıyetler nimetleri. "[158]

Derim ki: Bu mânâda Kur'ân'da âyetler de vardır. Al­lah Teâlâ buyuruyor ki: "Bir toplum kendisini değiştir­medikçe Allah o toplumun durumunu değiştirmez.'[159]

Allah Teâlâ buyuruyor ki: "Allah bir kasabayı örnek vermektedir ki, o kasaba önceden güven içerisinde hu­zurlu bir kasaba idi. Her taraftan oraya bol bol rızık ge­liyordu. Fakat o kasaba Allah in nimetlerine nankörlük etti. Allah da işlemekte ısrar ettikleri kötülükler sebebiy­le o kasabaya açlık ve korku elbisesini tattırdı. '[160]

Ayrıca Muhaddis, sadece lafzı dikkate almaktadır.

Aksi takdirde; hadis alimlerinin "aslı yoktur" veya "uydurmadır", diye zikrettikleri her hadis için Kitab ve Sünnette (kendisini destekleyen) her hangi bir mana­nın bulunmamasına pek az rastlanmaktadır.[161]

306. HADİS: "Mide dert yuvası, perhiz ise devanın başıdır." [162] Tabiblerden birinin sözüdür.[163]

307. HADİS: "Çocukların hocası, onların aralarında adaletle davranmazsa kıyamet günü ismi zâlimlerle be­raber yazılır." [164] Mekhûl'ün sözüdür.[165]

308. HADİS: "Gıybet edenle bunu dinleyen kişi, gü­nahta ortaktırlar." [166] Bu lafızla aslı bilinmemektedir.[167]

309. HADÎS: "Satın almayacağı halde fiyatı artıran kişi, lanetlenmiştir." [168] Sehavî: Bunu merfû hadis ola­rak bilmiyorum, demiştir.[169]

310. HADİS: "Razı olması istendiği halde razı olma­yan kimse, o şeytandır." [170] İmam Şafiî'nin sözüdür. Bu sözün devamı: "Kızması istendiği halde kızmayan kim -se, merkeptir", şeklindedir.[171]

311. HADİS: "İki günü birbirine eşit olan aldanmış­tır. Bugünü dününden daha kötü olan kimse, lanetlen­miştir." [172] Bu söz, sadece Abdülaziz b. Ebî Ravvad'-m [173] rüyada duyduğu hadis olarak bilinmektedir. Abdülaziz b. Ebî Ravvad: Bunu bana Allah Rasûlü (s.a.v) rüyada tavsiye etmişti, demiştir. Bu sözün devamı da vardır. [174] Bunu Beyhakî rivayet etmiştir.[175]

 (Ebu Gudde diyor ki: Bu hadisi Deylemî, merfû hadis olarak rivayet etmiştir. Deylemî'nin senedi zayıftır. Deylemî'nin bu rivayeti, müellifin; Bu söz, sadece Abdü-laziz b. Ebî Ravvad'ın rüyada duyduğu hadis olarak bilinmektedir, ifadesini geçersiz kılmaktadır.)[176]

312. HADİS: "Cünüplükten helâl yolla yıkanan kim­seye, Allah Teâlâ ona beyaz inciden yüz köşk verir. Allah ona dökülen her damla suya karşılık bin şehid sevabı verir." [177] Batıldır, bunu Dinar uydurmuştur.[178]

313. HADİS: "Muharrem ayının onuncu (Âşûra) günü Ismid [179] ile kirpiklerine sürme çeken kimse, asla göz ağrısı [180]  çekmez." [181]  Uydurmadır.   Bunu  Hz.   Hüseyn (r.a)'in katilleri uydurmuştur.

314. HADİS: "Allah, bid'atçiyi azarlayan kimsenin kalbini güven ve imanla doldurur." [182] Uydurmadır.

315. HADİS: "İki değerli azasını (yani gözlerini) se­ven kimse, ikindiden sonra yazı yazmasın." [183] Bunun aslı yoktur.

316. HADİS: "Seni bir şey karşılığında seven kimse, bu (menfaat) sona erince seni usandırır." [184] Hadis değildir.

317. HADİS: "Haksız yere bir âlimi zillete düşüren kimseyi, Allah kıyamet günü bütün yaratılmışların huzurunda zelil kılar." [185] Sem'an b. Mehdî'nin uydur­ma nüshasmdandır. ZeyJ'de böyledir.[186]

318. HADİS: "Allah'ın Kendisine herhangi bir tahsil görmeden ilim vermesini, herhangi bir önder olmaksrzın hidayet vermesini isteyen kimse; dünya sevgisin­den uzaklaşsın." [187] Muhtasar' da belirtildiği gibi; Bu­nun aslı bulunamamıştır.

319. HADİS: "Birinin İslâm'a girmesine vesile olan kimseye Cennet vacip olur." [188] Saganî: Uydurmadır, de­miştir.

320. HADİS: "Balık yiyen kimse, [189] ardından hurma yesin." [190] Askalânî: Bu batıldır, demiştir.[191]

316. HADÎS: "Seni bir şey karşılığında seven kimse, bu (menfaat) sona erince seni usandırır." [192] Hadis değildir.

317. HADİS: "Haksız yere bir âlimi zillete düşüren kimseyi, Allah kıyamet günü bütün yaratılmışların huzurunda zelîl kılar." [193] Sem'an b. Mehdi'nin uydur­ma nüshasmdandır. ZeyF&e böyledir.[194]

318. HADİS: "Allah'ın kendisine herhangi bir tahsil görmeden ilim vermesini, herhangi bir önder olmaksrzın hidayet vermesini isteyen kimse; dünya sevgisin­den uzaklaşsm." [195] Muhtasar' da belirtildiği gibi; Bu­nun aslı bulunamamıştır.

319. HADİS: "Birinin İslâm'a girmesine vesile olan kimseye Cennet vacip olur." [196] Saganî: Uydurmadır, de­miştir.

320. HADİS: "Balık yiyen kimse, [197] ardından hurma yesin." [198] Askalânî: Bu batıldır, demiştir.[199]

321. HADİS: "Namazı terk eden kişiye bir lokma ile yardımcı olan kimse, sanki bütün Peygamberleri öl­dürmüş gibi olur." [200] Raten'in uydurmasıdır. [201] Zeyl'de böyledir.[202]

322. HADİS: "Kameti tek tek okuyan kimse bizden değildir." [203] Uydurmadır. Leâlî' de böyledir. [204] Müezzi­nin sevabı hakkındaki uzunca Cabir hadisi de böyle­dir. Uydurmadır.[205]

323. HADİS: "Din kardeşini memnun etmek için onun yemeğini yiyen kimseye, bu yemek zarar vermez."  [206] Ebu Süleyman ed-Dârânî'nin sözlerindendir.[207]

324. HADİS:  "Günahları  affedilmiş  biriyle  beraber yemek yiyen kimsenin günahları affolunur." [208] Yalandır, uydurmadır, aslı yoktur.

325. HADİS: "Kimin mazereti ortaya çıkarsa, ona sa­daka vermesi vacip olur." [209] Sehavî: Bunun aslı yoktur, demiştir.[210]

326. HADİS: "Bir kadınla malı için evlenen kimseye, Allah o kadının malını ve güzelliğim haram kılar. [211] Zerkeşî: (Hadis olarak) bilinmemektedir, demiştir.

327. HADİS: "Normal kıyafetinden başka bir kıyafe­te bürünen kimsenin kanını dökmek hederdir (cezayı

gerektirmez). [212] "Bunun güvenilecek aslı yoktur." Bu konuda [213] Peygamberimiz (s.a.v)'den rivayet edilen Cin hikâyelerinden hiçbir şey sabit olmamıştır.

328. HADİS: "Mescidde dünya kelâmı konuşan kim­senin, Allah krrk yıl amellerini boşa çıkarır." [214] Saganî: Uydurmadır, demiştir.[215]

329. HADİS: "Bir âlimle oturan kimse, sanki bir Peygamberle oturmuş  gibi olur." [216]  Sehavî:  Bunu merfû olarak bilmiyorum, demiştir.[217]

330. HADİS: "Bir şey hakkında bilgisi olmayan, ona düşman olur." [218] Hadis değildir. Şair diyor ki: "Kişi düşmanıdır bilmediğinin."[219]

331. HADİS: "Allah, kardeşine kuyu kazan kimseyi yakında o kuyu içine düşürür." [220] Askalânî: Bunun aslını bulamadım, demiştir.[221]

332. HADİS: "Allah'a sâdık olarak yemin eden kimse, sanki Allah'ı teşbih ve takdis etmiş gibi olur." [222] Bu­nun aslı bilinmemektedir.

333. HADİS: "Bir zâlime uzun ömürlü olması için dua eden kimse, Allah'a isyan edilmesini sevmiş o-lur." [223] Selef âlimlerinden birinin sözüdür.[224]

334. HADİS: "Namaz içinde (tekbirlerde) ellerini kal­dıran [225] kimsenin namazı olmaz." [226] Uydurmadır.

335. HADİS: "Alimleri ziyaret eden kimse, sanki be­ni ziyaret etmiş gibi olur. Alimlerle musafaha eden kimse sanki benimle musafaha etmiş gibi olur. Alim­lerle oturan kimse sanki benimle oturmuş gibi olur. Dünyada benimle beraber oturan kimse, Kıyamet gü­nünde benim yanıma oturtulur." [227] Senedinde yalancı Hafs [228] bulunmaktadır. Zeyl'Ae böyledir.[229]

336.  HADİS: "Aynı yıl içerisinde hem beni hem de babam Hz. ibrahim'i ziyaret eden kimse, Cennet'e gi­rer."[230] Ibn Teynıiyye: "Bu uydurmadır", demiştir. Ne-vevî de; "Bâtıldır, aslı yoktur"; demiştir.[231]

337. HADİS: "Eken kimse (ektiğini) biçer." [232] Hadis değildir.

338. HADİS: "Bir şeye sevinen kimse; yemek ziyafeti versin." [233] Hadis değildir.[234]

339. HADİS: "Bir mü'nıini sevindiren Allah'ı sevin­dirmiş olur. Bir mü'mine saygı gösteren Allah'a ta'zim etmiş olur. Bir mü'mine ikram eden Allah'a ikram etmiş olur." [235] Bu apaçık bir yalandır. Zeyl'de böyledir.[236]

340. HADİS: "Mü'mini sevindiren beni sevindirmiş olur. Beni sevindiren de Allah'ı sevindirmiş olur."[237]

Ibn Hıbban anlatıyor: (Yalancı râvilerden) Cafer b. Eban'ı işittim. Bu hadisi yazdırıyor, şöyle diyordu: Bize Muhammed b. Rumh nakletti, dedi ki: Bize Leys, Nafi'den; Nafi' de İbn Ömer'den şu hadisi rivayet etti: "Mü'mini sevindiren beni sevindirmiş olur. Beni sevin­diren Allah 2 sevindirmiş olur."

Bunun üzerine ben ona:

-Ey Şeyh!.. Allah'dan kork. Allah Rasûlü (s.a.v)'ne iftira etme, dedim. Bana:

-Sen bana haramsın. Siz, benim hadis isnadında bulunmam sebebiyle beni kıskanıyorsunuz, dedi. Ben onu sultana şikâyet etmekle korkuttum. Nihayet Mekke'de hadis nakletmeyeceğine dair yemin etti.

341. HADİS: "Müezzin'in namaza davetim (ezam) i-şiten kimse, "Doğruyu söyleyenlere merhaba, Namaza merhaba!.." derse; Allah ona iki milyon hasene yazar, Onun iki milyon günahını siler. Onun iki milyon dere­cesini yükseltir." [238] Bunun aslı yoktur.[239]

342. HADİS: "Kim abdest alırken besmele çekerse o kimse bu abdestini bozuncaya kadar iki melek [240] onun hasenelerini yazar." [241] Bu hadisin isnadında Hadis uy­durmakla meşhur olan (ibn Ulvan) bulunmaktadır.![242]

343. HADİS: "Zarurî ihtiyacından şikâyet eden kim­seye yardımcı olmak vacip olur." [243] Selef âlimlerinden birinin sözüdür.

344. HADİS: "Takva sahibi birinin arkasında namaz kılan, sanki bir Peygamber arkasında namaz kılan kimse gibidir." [244] Bunun aslı yoktur.[245]

345. HADİS: "Beytullah'ı yedi defa tavaf eden, Ma-kam-ı İbrahim arkasında iki rekat (Tavaf Namazı) kılan ve Zemzem suyundan içen kimsenin günahları, nereye ulaşırsa ulaşsın, affolunur."[246]

Sehavî: [247] "Bu hadis sahih (yani sabit) değildir. Ço­ğunlukla halk özellikle Mekke'lıler bu hadise çok önem vermişlerdir. Mekke'de Zemzem duvarlarına bu hadis yazılmıştır. Mekke'lüer bunun sabit olduğuna dair rüya ve benzeri birtakım delillere sarılmışlarsa da nebevi ha­disler bu gibi delillerle sabit olmamaktadır", demiştir.

346. HADİS: "Kim, Beytullah etra&nda çok sıcak bu-yaz gününde başı açık bir şekilde yedi defa tavaf eder, adımlarını yavaş atar, sağa sola fazla bakınmaz, hara­ma bakmaz, Allah Teâlâ'yı zikretme dışında çok konu­şmaz, kimseyi rahatsız etmeden her şavtta Hacer-i Esved'i selâmlarsa; Allah yerden kaldırdığı ve yere koy­duğu her adım sebebiyle ona yetmiş bin hasene yazar, yetmiş bin günahını siler, o kimsenin yetmiş bin derece­sini yükseltir, Ailah onun adına her birinin bedeli on bin dirhem olan yetmiş köle azad eder, Allah ona yetmiş şefaat hakkı verir. Bu hakkı dilerse müslüman aile halkı için, dilerse halk için verir. Dilerse bu hakkı dünyada acilen verilir, dilerse ahirete ertelenir."[248]

Bunu Cenedî, Tarihli Mekke'de İbn Abbas'dan mer-fû olarak rivayet etmiştir. Ayrıca Hasen el-Basrî'ye nisbet edilen Risale' de ve Ibnül-Hacc'm (İbn Emiri'l-Haccın) Menasik' inde buna benzer bir rivayet nakle­dilmiştir. Bu, bâtıldır.

"Bu batıldır," ifadesi, Sehavî'riin ifadesidir. Menûfî de bu görüşe katılmaktadır. Gerçek olan şudur ki; Bu ha-diste uydurma alâmetleri gayet açıktır. İyi düşün!.

347.  HADİS: "Selâmeti isteyen selâmete erer." [249] Ha­dis değildir.

348.  HADİS: "Rabbini bilen kimsenin dili susar." [250] Nevevî: Sabit değildir, demiştir.[251]

349. HADİS: "Nefsini büen, Rabbini bilir." [252] İbn Teymiyye: Uydurmadır, demiştir.[253]

350. HADİS: "Gurbette Allah'a isyan edeni Allah eli boş döndürür." [254] Bunun aslı bilinmemektedir.

351. HADİS: "Kardeşine Allah'ın Kitabı'ndan bir âyet öğreten kimse onun efendisi olur." [255] ibn Teymiyye: Uydurmadır, demiştir. ZeyJ'de ise, Hüküm aynen onun dediği gibidir, denilmiştir.[256]

352. HADİS: "Dinimiz hakkında (Kur'ân ve Sünnete aykırı) kendi (şahsî) görüşünü söyleyen kimseyi öldü­rün." [257] Veciz' de; Bunu İsnat el-Malatî uydurdu, de­nilmiştir.[258]

353. HADİS: "Kardeşine abdest alması için bir ibrik sunan kimse sanki cihad için bir at vermiş  gibi olur." [259] ibn Teymiyye: Uydurmadır, demiştir.   Zeyf de ise; Hüküm onun dediği gibidir, denilmiştir.

354. HADİS: "Bakara ve ÂH Imran Sûrelerini oku­yan kimse "Şeyh/Üstad" diye çağırılmazsa, o kimseye haksızlık yapılmış olur." [260] Sehavî: Bunun aslı yoktur, demiştir.

355. HADİS: "Sabah Namazında "Elem neşrah" ve "Elem tera keyfe" sûrelerini okuyan kimse göz ağrısı çekmez." [261] Sehavî: Bunun aslı yoktur, demiştir.

356. HADİS: "Ziyaret etme maksadıyla bize gelen kimsenin (misafirlik) hakkı üzerimize vâcib olur." [262] Sehavî: Bunu hadis olarak bilmiyorum, demiştir.[263]

357. HADİS: "Tırnaklarını (sırasıyla değil de) bir par­mak atlayarak kesen kimse, gözlerinde ağrı görmez."

Sehavî: Bunu bulamadım, demiştir.[264]

358. HADİS: "Ramazan ayının son Cuma günü farz namazlardan birini kılan kimseye bu namazı, yetmiş yıla kadar ömründe geçirdiği her namaz için keffaret olur." [265] Kesinlikle bâtıldır. Zira bu söz, "ibadetlerden her hangi birinin, yıllarca ihmal edilen bir namaz ye­rine geçmesi mümkün değildir", şeklindeki icma'a ay­kırıdır. Ayrıca Nihaydyi ve Hidayeti şerh eden diğer alimlerin —hadis— nakline itibar edilemez. Çünkü bun­lar muhaddis değildirler. Hadisi, hadisleri senedle-riyle tahric eden imamlardan birine isnad etmiş de de­ğildirler.[266]

359. HADİS: "Sırrını gizleyen kimse işine sahip o-lur." [267] Sehavî: Merfû hadisler arasında yer almamak­tadır, demiştir.

360. HADİS: "Geceleyin namazı çok olanın, gündüz yüzü güzel olur." [268] Bunun aslı yoktur. Bu, kasıt ol­maksızın uydurulan hadislerden biridir. Bu sözün, Hocasının huzuruna giren Sabit'e [269] onu takdir için hocası Şerik'in [270] söylediği bir söz olduğu hususunda hadis hafızları ittifak etmişlerdir.[271]

361. HADİS: "Sözü yumuşak olanı sevmek vacip o-lur." [272] Hz. Ali (r.a)'nin sözlerindendir. Bunu Hatib (Bağdadî) ifade etmiştir.

362.  HADİS:  "Satranç oynayan,  lanetlenmiştir." [273] Nevevî: Sahih değildir, bilâkis bu yalandır, demiştir.[274]

363. HADİS: "Kork, Aîlah'dan korkmayandan." [275] Ha­dis değildir.

364. HADİS: "Öğle Namazından (farzından) önce dört rekat namaza devam etmeyen kimseye şefaatim erişmez." [276] Askalânî: Bunun aslı yoktur, demiştir.

365.  HADİS: "İyiliğin düzeltmediği kişiyi kötülük düzeltir." [277] Selefden birinin sözüdür.[278]

366. HADİS: "Verecek sadakası olmayan, yahudilere lanet etsin." [279] Sahih değildir.[280]

367. HADİS: "Cahile nasihat eden onun düşmanlığını kazanır." [281] Selef âlimlerinden birinden nakledilmiş olup müsned hadisler arasında yer almamaktadır. Makasıd'da: Şu an bunu -hadis olarak- hatırlamıyorum, denilmiştir.

368. HADİS: "Güzel hanıma talip olan, onun mehrini verecektir." [282] Hadis değildir.

369. HADİS: "Devecinin dövülmesi Haccın kemalin-dendir." [283] A'meş'in sözlerindendir. [284] Bunu İbnü'd-Deyba' [285] söylemiştir.[286]

(Müellif AliyyiT Kari diyor ki:Ben de derim ki: Hz. Ebubekir Sıddık (r.a)'m hacda Hz. Peygamber (s.a.v)'in huzurunda devecisini dövdüğü hakkındaki hadisi sa­hihtir. [287] Dolayısıyla bu ifade ile murad edilen mana,masdarın mefûlüne izafe edilmesi (devecilerin dövül­mesi) dir. Bir başka görüşe göre masdarın failine izafe edilmesi (devecilerin develeri dövmesidirMir.[288]

370. HADİS: "Uyumluluk, arkadaşlığın güzelliğinin alâmetlerindendir." [289] Hadis değildir.

371. HADİS: "Kıyamet alâmetlerinden biri, imam­lıktan kaçınmaktır." [290] Hadis değildir.[291]

372. HADİS: "Âlimin fitnesi, konuşmanın kendisine dinlemekten daha  sevimli olmasıdır." [292] İhya sahibi hadisi uzun haliyle zikretmiş, [293] Iraki bu hadis hak­kında şöyle demiştir: Bunu Ebu Nuaym İHılye' de) ve İbnü'l'Cevzî Mevzuat''da rivayet etmiştir. [294] Muhtasar' da bu şekilde zikredilmiştir.

373. HADİS: "Ölmeden önce ölünüz." [295] Askalânî: Bu sabit değildir, demiştir.

 

“Nun” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

374. HADİS: "İnsanlar babalarıyla değil, zamanlarıyla  § uyumlu olmalıdırlar." [296] Hz.  Ali  (r.a)'nin  sözlerinden-dir.[297]

375.  HADİS: "İnsanlar insanlarla muhatab olur." [298] Hadis değildir.

376. HADİS: "İnsanlar hükümdarlarının  [299] dini üzerinedirler." [300] Sehavî: Bunu hadis olarak bilmiyorum,

demiştir.[301]

377. HADİS: "İnsanlar uykudadırlar. Ölünce uyanır­lar." [302] Hz. Ali (r.a)'nin sözlerindendir.

378. HADİS: "Elle istimna (mastürbasyon) yapan lanetlenmiştir." [303] Aslı yoktur. Ruhâvî bunu açıkça ifa­de etmiştir.[304]

379. HADİS: "Peygamber yer altında bin yılı tamam-lamaz."(Yani Hz. Peygamberin (s.a.v) vefatından sonra bin yıl geçmeden kıyamet kopar) [305] Bâtıldır. Aslı yoktur.

380. HADİS:   "Kadınlar birbirlerine  yardım   eder­ler." [306] İkrime'nin sözüdür.[307]

381. HADİS: 'Unutkanlık, insanın tabiatıdır." [308] Se-havî: Bu lafızla bilmiyorum, demiştir.

382. HADİS: "Allah'ın kuluna yardımı, kulun kendi­sine yardımından daha hayırlıdır." [309] Vüheyb bin Verd'-in sözler/indendir.[310]

383. HADİS: "Güzel yüze bakmak ibadettir." [311] İbn Teymiyye: Batıldır, aslı yoktur, demiştir.

384. HADİS: "Kabir, ne güzel hısımdır!." [312] Bu lafız­la aslı yoktur.

385. HADİS: "Suheyb ne güzel kuldur!.. Allah'dan kork-masaydı bile [313] yine O'na isyan etmezdi." [314] Hadis hafızla­rının açıkça ifade ettikleri gibi, bunun aslı yoktur.[315]

386. HADİS: "Alimin mürekkebinin bir damlası, Al­lah'a yüz şehidin kefeninin terinden daha sevimli­dir."[316] Raten'in [317] uydurma hadislerindendir. ZeyJ'de böyledir.[318]

 

“He” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadis

 

387. HADİS: "Ümmetimin helaki, günahkâr âlim ve câhil ibadet ehli iledir." [319] Bulunamamıştır. Muhtasar' da böyledir.

 

“Vav” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

388. HADİS: "Beyaz gül Peygamberimiz (s.a.v)'in te­rinden, kırmızı gül Cebrail'in terinden, sarı gül Bu­rak'ın terinden yaratılmıştır." [320] Miisnedui-Firdevs [321] ve başka eserlerde zikredilmiştir. Nevevî: Sahih değil­dir, demiştir. Başkaları ise; Uydurmadır, demişler­dir.[322]

389. HADİS: "Benim vasıyyetim, sırdaşım, ailemde benden sonra vekilim ve benden sonra geriye bıraktı­ğım kişilerin en hayırlısı: Ebu Talib oğlu Ali'dir." [323] Saganî'nin   ed-Dürrü'î-Mültekat'ta  dediğine  göre  uy­durmadır.[324]

390. HADİS:   "Adaletli  hükümdarın [325]   zamanında dünyaya geldim." [326] Hadis hafızları: Bunun aslı yok­tur, demişlerdir.

391. HADİS: "Zinadan doğan çocuk Cennete gire­mez." [327] Bunun aslı yoktur.

 

“Lam” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

392. HADİS: "Bilmiyorum" sözü, [328] ilmin yarısıdır." [329] Şa'bî'nin sözlerinde ndir.[330]

393. HADİS: 'Merkebin ve eti yenen her hayvanın id­rarında sakınca yoktur." [331] Uydurmadır. LeâJî' de [332] bu şekildedir.

394. HADİS: "Küçük su döktüğünüz tuvalette abdest almayın. Zira mü'minin abdest suyu, sevaplarıyla birlik­te tartılır." [333] Bunu Yahya b. Anbese uydurmuştur.[334]

395. HADİS: "Beni namazda "Seyyid" kelimesiyle an­mayın." [335] Sehavî: [336] Bunun aslı yoktur, demiştir.[337]

396. HADİS:  "Yılandan  ancak yılan  dünyaya  ge­lir." [338] Hadis değildir.[339]

397. HADİS: "Söyleyene değil, söylediği şeye bak."  [340] Hz. AH (r.a)'nin sözlerindendir.

398. HADİS: "Aklı olmayanın dini yoktur." Nesaî: Batıldır, Münkerdir (güvenilir ravilere aykırı çok zayıf bir hadisdir), demiştir.

399. HADİS: "İtiraf edenin mazereti olamaz." [341] As-kalânî: Bunun aslı yoktur, demiştir.[342]

400. HADİS: "Utangaç ve kibirli olan, ilim Öğrene­mez." [343] Buharınin Sahih' inde [344] Mücahid'in [345] sözü olarak zikredilmiştir.

401. HADİS: "Müslümanm farzları ve sünnetleri bil­memesi helâl/caiz değildir. Bunun dışındakileri bilme­mesi ise caizdir." [346] Uydurmadır. Zeyf&e [347] böyledir.

402. HADİS: "Hoca, ekmek yemekten utanmadığı gi­bi, ilim öğrenmekten de utanmasın." [348] Sahih değildir.

403. HADİS: "İlki Mikâil olmak üzere üç yüz altmış meslek erbabı emek vermedikçe, pide yuvarlanıp (sof­rada) senin önüne konmaz." [349] Irakî: Bunun asimi bu­lamadım, demiştir.[350]

404. HADÎS: "(Alimler arasında) İhtilaf edilen bir mesele sebebiyle Allah azab etmez." [351] Sehavî: [352] Zan­nederim ki bu selef âlimlerinden birinin sözüdür, de­miştir.

Ben de derim ki: Üstadlarımdan birinin şöyle söyle­diğini duymuştum: Bir âlime uyan kimse, Allah'a sa­limen kavuşur.

 

“Ye” Harfiyle Başlayan Uydurma Hadisler

 

405. HADİS: "Bir cemaate içlerinde yüzü en güzel o-lan kişi imam olur." [353] Uydurmadır. Leâlî'de [354] bu şe­kildedir.

406. HADİS: "Ey Ebu HureyreL Abdest aldığında "Bismillah ve'l'hamdü lillah" de. Zira senin koruyucu meleklerin, bu abdestin bozuluncaya kadar hiç dinlen­meden senin hasenelerini yazmaya devam ederler."[355]

Münkerdir. [356]  (Ebu Gudde:  Bu hadisin bu metniyle uydurma hadisler arasında zikredilmesi imkânsızdır.

Zira Heysemî: Bunu Taberanî Sagir'&e rivayet etmiş, isnadı hasendir, demiştir....(Yine Ebu Gudde; Ancak bu hadisin bir başka senedle ve bu metne yapılan ilâ­velerle rivayet edilen şekli, "hiç şüphesiz uydurmadır" demiştir.)[357]

407. HADİS: "Ey Humeyra!.." [358] Mızzi: İçinde (Ey Hır meyra!..) [359] ifadesi geçen her hadis uydurmadır. Sadece İ\fesa/hin rivayet ettiği bir hadis müstesnadır, demiştir. [360] (Abdülfettah Ebu Gudde diyor ki: Bu isabetli değildir. Zira bu hadisten başka ayrıca iki sahih hadiste de "Humeyra" ifadesi sabit olmuştur.)[361]

408. HADİS: "Ey Şeyh!.. Selâmette kalmayı arzu e-diyorsan, bunu başkalarının senden selâmette olma­sında ara." [362] Bu sözü, Ebu İshak eş-Şirazî'nin Hz. Peygamber (s.a.v)'den rüyada duyduğu rivayet edil­mektedir.[363]

409. HADİS: "Ey Ali!. Demirden iki ayakkabı edin. Bunları ilim yolunda eskit." [364] Ibn Teymiyye: Bu hadis uydurmadır, demiş, ZeyV de [365]: Aynen onun dediği gi­bidir, denilmiştir.

410. HADİS: "Ey Ali!.. Bir sayfa ve mürekkep getir", dedi. Allah Rasûlü (s.a.v) yazdırdı. Ali yazdı ve Cebrail şâhid oldu. [366] Ravi diyor ki: Size bu sayfayı yazdıran, yazan ve bu duruma şâhid olandan başkası bu sayfada olanları bildiğini söyleyen kimseyi tasdik etmeyin, de­miştir. Bu olay Hz. Peygamber (s.a.v)'in vefat ettiği son hastalığında idi. Saganî ed-DürrüTMültekat'ta: Bu uy­durmadır, demiştir.

"Ey Ali!.. Sen bana göre Musa'nın yanında Harun gi­bisin. Ancak benden sonra Peygamber yoktur", sahih hadisi [367] müstesna! (Ey Ali!..) kelimesiyle başlayan "Hz. Ali'ye Vasiyetler" nüshasının tamamının uydurma ol­duğu ileride gelecektir.[368]

411. HADİS: "Ey Ali!.. Azık edindiğinde soğanı unutma." [369] Sehavî: Bu açık yalandır, demiştir.[370]

412. HADİS: "Düşmanının elini bükemediğin tak­dirde öp." [371] (Abbasî Halifesi)Mansur'un sözüdür.[372]

413. HADİS: "Maymunun devletinde onun için oyna­nır." [373] Hadis değildir.

414. HADİS: "Yasin, hangi niyetle okunursa o niyet gerçekleşir." [374] Sehavî: Bunun bu lafızla aslı yoktur, demiştir.[375]

415. HADİS: "Soğuktan sakınan, sıcaktan da sakı­nır." [376] Hadis değildir.

416. HADİS: "Yakîn, imanın tamamıdır." [377] Uydur­madır.  Bu hükmü  Saganî vermiştir. [378]  (Hafız Irakî:

Bilinen ve sahih olan, bu sözün İbn Mes'udun sözü olduğu şeklindedir, demiştir.)[379]

417. HADİS: "Oruca başladığınız gün ile, kurban bayramının ilk günü [380] aynı gündür." [381] İmam Ahmed ve başkalarının dediği gibi; Bunun aslı yoktur.

 

Hadis İmamlarının Bazı Uydurma Rivayetler Hakkındaki Görüşleri [382]

 

418. Üstadlarımızm üstadı Şemseddin es'Sehavî diyor ki: [383] İbn Teymiyye şöyle demiştir: imam Şafiî ile İmam Ahmed'in Şeyban er-Raî ile bir araya gelip ona sorular sormalarıyla ilgili meşhur olan rivayet: ilim ehlinin itti­fakıyla  bâtıldır/asılsızdır.  Zira bu iki  zat  Şeyban  er-Raî'ye erişememişlerdir.

419. Sehavî devamla şöyle demiştir: İmam Şafiî'nin, İmam Ebu Yusuf la Harun er-Reşid'in huzurunda gö­rüşmeleri rivayeti de aynı şekilde batıldır. İmam Şafiî, Reşid'le ancak Ebu Yusuf un vefatından sonra görüşe" bilmiştir.[384]

420. Hafız İbn Hacer diyor ki: [385] İmam Şafiî'nin Ha­life Harun Reşid'e gittiği ve Muhammed b. Hasen'in Halife Harun Reşid'i Şafiî'yi öldürmeye teşvik ettiği rivayetini Menakıbü'ş-Şafiî' sahibi Beyhakî ve başka­ları nakletseler de bu rivayet yalanlanan, uydurulmuş bir rivayettir.

421. Meymûnî diyor ki: Ahmed b. Hanbel'in şöyle dediğini işittim: "Üç çeşit kitap vardır ki bunların asıl­ları yoktur: Megazî, Melahım, Tefsir.[386]

Hatib Cami' inde şöyle diyor: Bu ifade, bu üç ilim dalında yazılmış olan ama bunları nakleden ravilerin âdil olmamaları ve kıssacıların birtakım ilâvelerde bu­lunmaları sebebiyle itimad edilemiyecek bazı belirli kitaplara ait olmalıdır.

(Sehavi diyor ki:) Melahım kitaplarına gelince hepsi bu özelliktedir. Gelecekte yaşanacak kanlı olaylar ve beklenen fitneler hakkında birkaç hadis dışında sahih hadis yoktur.[387]

422. (Sehavi diyor ki:) Tefsir kitaplarına gelince; bunların en meşhurları arasında Kelbî Tefsiri  [388] ile Mukatilb. Süleyman'ın Tefsiri [389] gelmektedir.

İmam Ahmed Kelbî'nin Tefsiri hakkında: Başından sonuna kadar yalandır, demiştir. İmam Ahmed'e:

-O Tefsir'e bakmak helâl midir? diye soruldu. O da: -Hayır, diye cevap verdi.[390]

Ben de derim ki: [391] Zerkeşi: MukatiFin Tefsiri ona yakındır, demiştir. Hocalarımızın hocası Celâl Süyûtî ise: Tefsirler arasında sahih kitaplar ve muteber nüs­halar da bulunmaktadır. Bunların durumunu et'Itkan fî Ulûmi'l'Kur'an kitabının sonunda açıkladım. Hepsi­ni et-Tefsiru'î-Müsned''de belirttim, demiştir.[392]

423. Megazî kitaplarına gelince; bu dalda en meş­hur kitap Muhammed b. İshak'ın  (Megazî) kitabıdır.

fbn İshak, ehH kitaptan nakiller yapıyordu.[393]

424. İmam Şafiî diyor ki: Vakıdî'nin kitapları ya­landır. [394] Megazî konusunda Musa b. Ukbe'nin Megazî kitabından daha sahih olanı yoktur."[395]

 

Bazı Peygamberlere Ve Sahabeye Ait Olduğu Söylenen Ama Aslı Olmayan Kabirler

 

425. (el-Bika)  vadisinde ki Lübnan Dağı'nda  Hz. Nuh (aleyhisselâm)'ın kabri diye zikredilen kabir, hicrî yedinci asırda ortaya çıkarılmıştır.

426. Übeyy b. Ka'b (r.a)'m Şam'a defnedilmesi şöyle dursun; âlimlerin ittifakıyla Şam'a ayak basmamasına rağmen; Şam'ın doğu kıyısında Übeyy b. Kâ'b'a nisbet edilen ziyaretgâh (sahih değildir.)

427. Abdullah b. Ömer (r.a)'in Mekke'de vefat ettiği konusunda âlimler ittifak etseler de; Ma'lâ [396] kabris­tanının yanı başındaki tepede Abdullah b. Ömer'e nis­bet edilen mezar yeri: hiçbir şekilde sahih değildir.

428. Mısır'da Karafe [397] denilen yerde Ukbe b. Âmir (r.a)'e nisbet edilen mezar yeri:   Bir zatın vefatından rok uzun bir müddet sonra gördüğü rüya ile tesbit e-dilmiştir.

429. Askalân'da Ebu Hureyre (r.a)'ye nisbet edilen mezar yeri: Şam'h hadis hafızlarından birinin kesin ola­rak ifade ettiği gibi Cendere b. Hayşene (r.a)'ye [398] aittir. Fakat  İbn Hıbban -ve  ona  tabi olan üstadımız  İbn Hacer— kesin ifade ile birinci görüşü [399] desteklemişlerdir.

430. Kahire'de   eî-MeşhedüT-Hüseynî diye  bilinen yere gelince: Hz. Hüseyin Cr.a), ittifakla orada medfun değildir. Mısırlı bazı âlimlerin zikrettikleri ve bazıla­rının da reddettiği rivayete  göre;  orada  sadece  Hz. Hüseyn'in başı bulunmaktadır.

Üstadımız [400] diyor ki: "İbn Teymiyye de bunu red­deden alimler arasındadır. Onun bu rivayeti şiddetle reddettiği uzun cevabî risalesini okudum."[401]

431. Bazı marifet ehlinin zikrettiklerine göre; Hz. Ali'nin oğlu Hz. Hasen'in oğlu Zeyd'in oğlu Hasen'in kızı Seyyide Nefise diye meşhur olan ve ziyaret edil­mekte olan mezar yeri bizzat onun kabir yeri değildir. Fakat ittifakla bu civarda gömülmüştür.[402]

432. Ben de  derim ki:  Muhammed IbnüTCezerî: "Peygamberimiz (s.a.v)'in kabrinden başka hiçbir Pey­gamberin kabrinin kesin ifade ile belirlenmesi sahih değildir. Evet Hz. İbrahim (a.s), el-Halü diye adlandı­rılan bölgededir. Ancak bizzat ziyaret edilen yerde de­ğildir, demiştir."

Bu ifade ile sanki güneşin ışığından sonra ay ve yıl­dızların nurunun bulunamayacağına işaret edilmekte; İslâm'dan önceki diğer bütün dinlerin ondan sonraki her zaman ve her yerde mensûh (hükümsüz ve geçer­siz) olduğuna ima edilmektedir.

Rivayetlerinin Tamamı uydurma Hadislerden iba­ret olan kitaplar.

433.  Hulâsa'da [403] şöyle denilmektedir: Şeyh -Saga-nî- diyor ki: Hadiste telif edilen bazı kitaplar vardır kitapların ihtiva ettiği hadislerin tamamı durmadır.

434. Meselâ: "Kudaî'nin Mevzu Hadisler kitabı; [404] (Abdülfettah Ebu Gudde diyor ki: imam  Saganî'nin Keşfü'I-Hıcab an Ehadîsi'ş-Şihab kitabında beyan ettiği gibi; Şihab'da sahih hadisler de bulunmaktadır. Ama ŞiJıab'ddiki hadislerin çoğu uydurma ve zayıftır.)[405]

435. "Bu uydurma hadis kitaplarından biri: el-Erbaûn eh Vedaniyye/Ibn Ved'an 'm Kırk Hadis Kitabı 'dır .[406]

436. Bu uydurma hadis kitaplarından bir diğeri: Hz. Ali'ye Tavsiyeler' dir. (Vasayâ Ali) Bu hadislerin hepsi uydurulmuştur. Fakat "Sen bana göre Harun'un Musa yanındaki mertebesindesin. Ancak benden sonra Pey­gamber yoktur", [407] şeklindeki sahih hadis bundan müs­tesnadır.

Saganî diyor ki: [408] Bu nüshalardan biri: Başında "Ey Ali!.. Falanın üç alâmeti vardır", diye başlayan ve sonunda belirli vakitlerde cinsî birleşmeyi yasaklayan Hz. Ali'ye Tavsiyeler'dir. Bunların hepsi uydurulmuştur.

Bu tavsiyelerin sonunda; "Ey Ali!.. Bu tavsiyede sa­na ilklerin ve sonların ilmini verdim", ifadesi yer al­maktadır. Bunu (Hammad b. Amr en-Nasıbî) uydur­muştur.[409]

Süyûtî Leâlf&e [410] şöyle demiştir: Hz. Ali'ye Tavsi­yeler uydurmadır. Bunu uydurmakla suçlanan (Ham-madb.Amr)'dır.

Aynı şekilde Abdullah b. Ziyad b. Sem'an'm [411] veya hocasının [412] uydurduğu Hz. Ali'ye Tavsiyeler de böyledir.

437. Saganî diyor ki: Bu  Ved'aniyyat (İbn Ved'an hadisleri)'nin ilki:

"Sanki ölüm başkasına yazılmıştır", [413] şeklindedir. Bu hadisi Şihab'm uydurma hadisleriyle birlikte zik­rettik.

Ved'aniyyat'in son uydurma hadisi ise; "Hiçbir ev yoktur ki, bir melek, o evin kapısında beş defa durup da rızkı tükenmiş, eceli sona ermiş bir in­san bulduğunda o kişiye ölüm üzüntüsü vermesin. Bunun üzerine o kişiyi ölüm endişesi kuşatır, ölüm sarhoşluğu kaplar", hadisidir.

438.  Süyûtî, ZeyV de [414] diyor ki:  ebErheûn el-Ved'-aniyye (İbn Ved'an'm Kırk Hadisi) kitabında bu isnadlar-la bu şekilde hiçbir merfû hadis sahih değildir. Buradaki sözler güzel ve öğüt dolu olsa da, bunlardan pek azı sa­hih olabilir. Zira her doğru söz hadis değildir, Bilakis bunun tersi doğrudur. Bu nüshadaki hadisler çalıntı ha­dislerdir. (İbn Ved'an), bunları uyduran (Zeyd b. Rifaa)'-dan çalmıştır. Ihvan-ı Safa Risaleleri'ni de uyduran kişi­nin aynı kişi olduğu söylenmektedir. Bu kişi, hadis ko* nusunda Allah'ın en bilgisiz, en hayasız ve yalan konu­sunda en cür'etli mahluklarından biridir.

439. Saganî diyor ki: Bu -tamamen uydurma hadis ihtiva eden— kitaplardan biri: Muhaddis Şerafeddin el" Belhî'nin Fadlü'l-Ulemâ [415] (Alimlerin Fazileti) kitabı­dır.[416]

Bu kitaptaki ilk —uydurma- hadis:

"Kim fıkıhtan bir mesele öğrenirse şu kadar ecre em rişir", hadisidir.

440. Tek bir sened ile nakledilen uydurma hadis ki­taplarından biri: "İbn Ebi'd-Dünya ismiyle bilinen Zâ­tın Hadisleri" dir. [417] Bu zat, Hz. Ali'ye erişmiş, uzun süre yaşamış, Hz. Ali'nin atının üzengisini tutup atına binmiş, atın üzengisinden yaralanmış, ve Hz. Ali de kendisine; "Allah senin ömrünü uzun eylesin", diyerek dua etmiştir, diye iddia ettikleri zattır.

441. İbn Nüstûr er-Rûmî'nin hadisleri [418] (uydurma­dır)

442. Yüsr  [419] ve Yağnem bin Salim [420] ile Hıraş [421] Enes'den ayrı ayrı rivayet ettikleri hadisler.

443. Dinar'ın Enes'den rivayet ettiği hadisler uy­durmadır.[422]

444. Ebu Hudbe İbrahim b. Hüdbe el-Kaysî'nin ha­disleri uydurmadır.[423]

445. Tamamı uydurma hadis ihtiva eden kitaplar­dan biri: Enes el-Basrî Müsnedi diye bilinen kitaptır. Bu kitapta üçyüz hadis yer almaktadır. Bu kitabı Sem'an b. Mehdî, Enes'den rivayet etmektedir.[424]

"Diğer ümmetlere göre benim ümmetim, yıldızlar arasındaki ay gibidir", hadisidir.

ZeyV de [425] şöyle denilmiştir: "Enes b. Malik'den ri­vayet eden Sem'an b. Mehdî: Neredeyse hiç tanınma­maktadır. Ona yalan bir nüsha yamanmıştır. Allah bunu uyduranı çirkinleştirsin."

Lisan'da [426] şöyle denilmiştir: "Bu uydurma nüshayı Muhammed b. Mukatil er-Razî, Ca'fer b. Harun'dan; o da Sem'an'dan rivayet etmektedir."

Lisan müellifi, daha sonra bu nüshayı zikretmiş; "Bu nüshada üç yüzden fazla hadis bulunmaktadır. Bu hadislerin metinlerinin çoğu uydurmadır, demiştir.[427]

446. Sağanı şöyle diyor: Tamamı uydurma olan ha­dis nüshalarından biri: Ahmed ismini alma konusunda rivayet edilen hadislerdir. Bu hadislerden hiçbir şey sabit olmamıştır.[428]

447. Tamamı uydurma olan hadis nüshalarından biri: Ebu'd-Derdâ'dan merfû olarak rivayet edilen Ve­da Hutbesidir. Bunun başında:

"Dikkat edin. Sakın sizden biriniz, deniz iyice dal­galandığında gemiye binmesin", uydurma hadisi yer almaktadır.

448. Leâli' de [429] şöyle denilmektedir: Ebu Hureyre ve Enes'den uzun uzun rivayet edilen "Veda Hutbe­si":[430] uydurmadır. Bunu uydurmakla —Bereketsiz ka-lasıca— Meysere b. Abdi Rabbih itham edilmiştir.

449. Veciz' de [431]   şöyle   denilmektedir:   İbn  Adiyy diyor ki: Muhammed b. Muhammed el-Eş'as [432], Musa

b. İsmail b. Musa b. Ca'fer'den; onun Hz. Ali'ye kadar dedelerinden; merfû olarak rivayet ettiği hadisleri yazdım. Zira Muhammed b. Muhammed el-Eş'as, bize bu sözü geçen Musa'nın dedelerinden henüz daha yeni bir yazıyla yazılmış yaklaşık bin hadisi ihtiva eden bir nüsha göstermişti. Bunların büyük çoğunluğu münker hadislerdir.

Darakutnî, Aleviyyat adı verilen bu eser hakkında: Bu kitabın uydurulmuş olması, Allah'ın açık mucizele­rinden biridir, demiştir.

Askalanî ise: İbnü'l-Eş'as, buna "Sünen"ismini ver­miştir. Tamamı aynı senedle rivayet edilmiştir. Bu ki­taptaki uydurma hadislerden biri şudur:

"Yağız attan daha uzun yaşayan bir at yoktur. Am­ca kızı gibi bir hanım da yoktur. '[433]

450. Abdullah b. Ahmed (bin Amir) [434], babasından; o Ali erRıza'dan; o da dedelerinden uydurma, bâtıl bir nüsha rivayet etmektedir. Onu ya kendisi ya da babası uydurmuş olmalıdır.

451. İshak el-Malatî'ninde bâtıl rivayetleri vardır. Onlardan bir kaçı şunlardır:

1. "Allah'a iman eden bir hanımın fercini, eğer üze­rine koyması helâl değildir."

2. "Kim ikramda bulunmazsa, ona bir parça cimrilik bulaşır."                                      '

3. "Allah, (Başkasının dizkapağı ile göbek arasına) bakana da bakılana da lanet etmiştir."

4. "Küçükmescid, küçükmushafdemeyin."

5. Allah Rasûlü (s.a.v), -Muhammed, Ahmed, ve benzeri muazzam- isimleri küçültme sigasıyla kul­lanmaktan, ayrıca Hamdûn, Ulvan veya Ya'mûş [435] ve benzeri— mübalağa anlamı taşıyan- isimlerin verilme­sinden nehy etmiştir.

452. İshak el-Malatî; İbn Cüreyc'den; o Atâ'dan; o Ebu Said'den:  Hz. Ali'ye cima (cinsî münasebet) ile ilgili ve nasıl cimada bulunacağı ile ilgili tavsiyeleri de rivayet etmektedir. İshak denilen şu deccale bakın!. Ne kadar da cür'etkâr davranıyor!.

453. Deylemî  diyor  ki:   Ebu'1-Fadl   Ca'fer  b.   Mu-hammed b. Ca'fer b. Muhammed b. Ali el-Huseynî'nin Arûs kitabındaki hadislerin isnadları: çürüktür, güve-nilemez. Hadisleri ise cidden münkerdir.[436]

454. Süyûtî'nin [437],  İbnü'l-Cevzî'den [438]  naklettiğine göre; Hadisinde uydurma, yalan veya maklûb (hadis ters yüz etme) [439] bulunan kimseler birkaç kısımdır:

1. Kendini zühde (ibadet ve tâate) veren, hadis ez­berlemeyi veya hadisleri temyiz  etmeyi ihmal eden kimselerdir.

2.  Kitapları kaybolan, bu sebeple ezberinden hadis nakledip hataya düşen kimseler.

3. Sika/güvenilir kimseler olduğu halde hayatları­nın   sonlarında   akılları   karışan,   hadisleri   birbirine karıştırmaya başlayan kimseler.[440]

4. Farkında olmadan hatalı rivayeti nakleden, daha sonra doğruyu görüp de bunun doğru olduğuna inandığı halde, kendisine hata nisbet edilmesini yakıştıramayıp gururlanarak hatasından dönmeyen kimseler.

5. İslâm Şeriati'ni bozma, dinde kuşku uyandırma ve dinle oynama amacıyla bilerek kasıtlı olarak hadis uyduran zındıklar. Bazı zındıklar da hadis üstadının dalgınlığından  yararlanarak  onun   kitabına   ona   ait olmayan hadisleri ilâve ediyorlardı.[441]

6. Mezhebini desteklemek için hadis uyduranlar.[442]

7.  Hayrı özendirme ve kötülüklerden sakındırma amacıyla Allah rızası için hadis uyduranlar.

8. Güzel bir söz için hadis uydurmayı caiz görenler.

9.  Sultana yakın olmak maksadıyla hadis uyduran­lar.[443]

10. Kıssacılar. Zira bunlar gönülleri duygulandıra­cak ve halk içerisinde geçerli olacak hadisleri naklet­me amacı taşımaktadırlar.

455. Uydurma rivayetlerden biri: imam Malik'den rivayet edilen şu ifadedir: Me'mûn'un huzuruna gir­dim. Meclis dopdolu idi. Halife ile vezirinin arasında bir boşluk vardı. Aralarına oturdum. Halifeye şu mer-fû hadisi naklettim:

"Bir mecliste, katılanların çokluğu sebebiyle yer darlığı olduğunda, iki efendinin arası âlimin oturacağı yerdir." ZeyF de [444]; "Bu münkerdir", [445] denilmiştir. (İbn Asakir şöyle diyor:) İmam Malik, Halife Me'mûn za­manına kadar yaşamamıştır.[446]

456. Yine ZeyF de [447] şöyle denilmektedir: Haris b. Üsame, Müsnedln&e Davud b. Muhabber'den; Aska-lânî'nin "Hepsi uydurmadır", dediği otuz küsur hadis tahric etmektedir. Bunlardan biri şudur:

"Ahmak kimseye ahmaklığı sebebiyle facirin fücu­rundan daha büyük azab isabet eder. Kullar yarın yüksek derecelere, Rablerine yakın makamlara akılla­rı mikdarınca nail olurlar,"

Bir diğer uydurma hadis:

"İnsanların en değerlisi, en akıllı olanıdır."

Bir diğer uydurma hadis: "Ya Rasûlallah!.. Bu Hris-tiyan ne kadar akıllıdır!., denildi. Allah Rasûlü (s.a.v) bunu reddetti ve şöyle buyurdu:

"Sus! Akıllı Allah 'a itaatle amel eden kişidir."

457. Süleyman b. İsa yirmi küsur hadis uydurmuş­tur.[448]

1. Bu uydurma hadislerden biri şudur: Alkame'ye:

-  Hristiyanlar, dünyalarında ne kadar da akıllıdır­lar?! denildi. Alkame:

-  Sus. Zira İbn Mes'ud, kâfiri "akıllı" diye isimlen­dirmemizi yasaklıyordu, dedi.

2.  Süleyman'ın uydurduğu bir başka hadis şudur:

"Akıllının iki rekat namazı, cahilin yetmiş rekatından daha faziletlidir. Ben: (Bu iki rekat, cahilin yedi yüz re­katından daha faziletlidir) deseydim, öyle olurdu."

3. Süleyman'ın bir diğer uydurma hadisi şudur: Adiyy b. Hatim -Peygamberimiz (s.a.v)'in yamnda-babasını methetmiş, onun itibarlı ve şerefli biri oldu­ğunu ve aklî olgunluğunu zikretmişti. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.v):

-"Gerçek şeref, itibar ve aklî olgunluk; dünya ve ahirette Allah'a itaatle amel eden kişiye aittir", bu­yurdu. Adiyy:

-Ya Rasûlallah!. Babam misafir ağırlıyordu, yemek yediriyordu. yakınları gözetiyordu, musibete uğrayan­lara yardım ediyordu, şunu şunu yapıyordu. Bunlar­dan her hangi bir şeyin ona faydası olacak mı? dedi. Efendimiz (s.a.v):

-"Hayır/. Zira senin baban hiçbir zaman: (Ey Rab-bim!.. Din günü benim günahımı bağışla), demedi" diye cevap verdi.

458. Yine ZeyF de [449] şöyle denilmektedir: Bilâl'ın (Şam'da yerleşmek için) yolculuğu, sonra Peygambe­rimiz (s.a.v)'i rüyada gördükten sonra Medine'ye dönü­şü, Medine'de ezan okuması ve onun ezanıyla Medi­ne'nin titremesi haberinin aslı yoktur. Bunun uydur ma olduğu açıktır. Her halde İbn Hacer ebMekkî bu­nun uydurma olduğunu bilmiyor ki, (Medine'yi) ziya­ret konulu kitabında [450] bu haberi zikretmektedir.

459. Yine ZeyF de [451] şöyle denilmektedir: Peygam­berimiz (s.a.v), Medine Mescidi'ni bina etmek istedi­ğinde Cebrail (a.s) ona gelmiş ve "Bu mescidi gök yü­züne doğru yedi zira' uzunluğunda, süslü ve nakışlı olmamak üzere bina et", demiştir. Bu hadis buluna­mamıştır.

460. Yine ZeyF de [452] şöyle denilmektedir: Peygam­berimiz (s.a.v) namaz kılarken, bazıları O'nun ruhu olmayan bir cesedinin bulunduğunu zannederdi.

461. Muhtasar'da [453] şöyle denilmektedir:

"Ümmetimden iki adam namaza kalkarlar. Rükûîa-rı ve secdeleri aynıdır. Ama ikisinin namazı arasında yerle gök arası kadar fark vardır." Uydurmadır.

462. Yine  Muhtasarda  şöyle  denilmektedir:  Pey­gamberimiz (s.a.v), namaz kılarken biri yanına otursa, namazını uzatmaz ve namazdan sonra o kişiye yönelir ve: "Bir ihtiyacın var mı?" diye sorardı. O kişinin ihti­yacı ile ilgilenmesi sona erdiğinde tekrar namazına dönerdi. Bu hadis bulunamamıştır.

463. Yine Muhtasar' && şöyle denilmektedir: "Cuma günü her rekatta on ihlas okunarak kılınacak on iki rekatlı nafile namaz ile hafta içinde her gün kılınacak nafile namazlar hakkında hiçbir şey sahih değildir, batıldır, aslı yoktur.

Aynı şekilde her rekatında on beş defa -bir rivayet­te elli defa— (İza Zülzilet) okunarak kılınacak iki re­katlı nafile namaz; Cuma günleri kılınacak iki, dört, sekiz ve on iki rekatlı nafile namaz ile; Cuma nama­zından önce her rekatında elli defa ihlas okunarak kılınacak dört rekat nafile namazın da aslı yoktur.

464. Aynı şekilde Aşûra Namazı, Regaib Namazı da ittifakla uydurmadır. Yine Receb Geceleri Namazı, Receb ayının yirmi yedinci gecesi namazı, Şabanın on beşinci gecesinde her rekatta on ihlas okunarak kılı­nacak yüz rekatlı namazın da aslı yoktur.

Bu namazların Kutü'l-Kulûb ve İhya' da  [454] ya da Sa'lebî'nin Tefsir'inde [455] zikredilmesine aldanma."

465. Ibn Hacer'in [456] Şemail Şerhi'nde zikrettiğine gö­re; Taberanî Evsat kitabında Peygamberimiz (s.a.v)'in;

"Gece namazı için sırtımı güçlendirmek üzere, Ceb­rail bana herîse (kavrulmuş un helvası) yedirdi", bu­yurduğunu rivayet etmektedir. Bu hadis, uydurmadır diye reddedilmiştir.[457]

466. Mevahib' de [458] şöyle denilmektedir: Kıssacüa-rın; Ay,  (iki yarılıp parçaya ayrıldıktan sonra) Pey­gamberimiz (s.a.v)'in cebine girip çıkmıştır, şeklinde zikrettikleri rivayetin aslı yoktur. Nitekim Üstad Bed-reddin ez-Zerkeşî, hadis hakkındaki bu hükmü hocası İmad İbn Kesîr'den nakletmektedir.[459]

467. Demîrî'nin Hayatüı-Hayvan kitabında şöyle de­nilmiştir: Hadiste zikredilen "aşk yılanı" haberine gelin­ce; bunu ^razif müellifi [460] ile İbn Tahir el-Makdisî Enes hadisi olarak rivayet etmektedir. Bu rivayete göre Pey­gamberimiz (s.a.v)'in huzurunda bir zat şu şiiri okudu:

"Zehirledi ciğerimi aşk yılanı. Ne doktoru vardır bunun, ne okuyanı. Deli gibi âşık olduğum sevgili müstesna. Odur benim ilacım, odur benim çarem."

Şair bunu okuyunca Peygamberimiz (s.a.v) vecde geldi. Ashabı da vecde geldiler. Hatta Allah Rasülü'nün ridası omuzlarından yere düştü. Bu durum geçti­ğinde herkes yerine döndü. [461] Bundan sonra Peygam­berimiz (s.a.v) şöyle buyurdu:

"Semâ' (musikî) anında titremeyen değerli biri de­ğildir." Peygamberimiz (s.a.v) daha sonra ridasmı ora­da bulunanlar için dört yüz parçaya ayırdı. Bu uydur­ma bir hadistir.                        

Zehebî'nin [462] ve başkalarının ifade ettiği gibi; Bu hadisi uyduran (Ammar b. İshak) olmalıdır. Zira sene­dindeki diğer raviler sika/güvenilir ravilerdir. Bu ya­lan olduğu kesin olan rivayetlerdendir.[463]

468. Sehavî'nin ebMakasıdü'l-Hasene kitabında [464] şöyle denilmiştir: İbn Teymiyye diyor ki: Ebû Mahzu-ra'nm; Allah Rasûlü'nün huzurunda iki beyit okuduğu, bunun üzerine Peygamberimiz'in coştuğu, hatta şerefli hırkasının omuzlarından düştüğü, bu hırkayı Suffe [465] ashabının fakirlerinin kendi aralarında parça parça paylaştıkları ve elbiselerine yama yaptıkları şeklinde naklettiği meşhur rivayet, hadis alimlerinin ittifakıyla yalandır. Bu konuda rivayet edilen hadis uydurmadır, ibn Teymiyye'nm bu konuda buna benzer görüşü daha önce de geçmişti.[466]

469. Yine    Hayattı hHayvan    kitabında  [467]   şöyle denilmiştir: Kurtubî diyor ki: Surad -göçeğen- kuşuna

çok oruç tutan anlamında "Savvam" denilir.[468]

Abdülbaki İbn Kani'in Mu 'cem 'inde [469] Ebu Galiz b. Ümeyye b. Halef el-Cümahî'nin şöyle  dediği rivayet edilmektedir: Surad —göçeğen- kuşu elimde iken Allah Rasûlü (s.a.v) beni gördü ve:

"Bu kuş, Aşûra orucu tutan ilk kuştur", buyurdu. Bu hadis, ravisinin ismi gibi galîz/kaba bir hadistir. Hakim diyor ki: Bu, Hz. Hüseyn'in katillerinin uydur­duğu hadislerdendir. Bu, batıl bir hadistir. Ravileri meçhuldür. Allah en doğrusunu bilendir.

470. "Vahiy günlerinde rüya zamanı altı ay idi", şeklinde alimler arasında meşhur olan rivayet hak­kında Türbiştî; bunun aslı yoktur, demiştir. [470] Nevevî de Müslim Şerhi' nde [471] ona muvafakat etmiştir. Doğ­rusunu Allah bilir.

471. Dülâbî'nin [472] Hüseyin b. Ali'den rivayetine gö­re; Allah Rasûlü (s.a.v)'nün başı Hz. Ali'nin kucağında idi. O sırada Allah Rasûlüne vahiy geliyordu. (Güneş batmak üzere idi.)  Vahiy  sona  erip  Peygamberimiz (s.a.v) açılınca Hz. Ali'ye;

-ikindi namazını kıldın mı? diye. sordu. Hz. Ali (r.a): -Hayır, dedi. Peygamberimiz (s.a.v):

-Allahıml. Sen gayet iyi biliyorsun ki, O senin tâatinde ve Rasûlünün tâatinde idi. Onun için güneşi iade et, buyurdu. Allah da onun için güneşi iade etti. Bunun üzerine Hz. Ali (r.a) ikindi namazını kıldı. Son­ra da güneş battı.

Alimler: Bu hadis uydurmadır. Güneş hiç kimse için tekrar iade edilmemiştir. Sadece Yûşa' b. Nûn için gü­neşin batması bir süre ertelenmiştir, demişlerdir, er-Riyadu'n-Nadıra fî Menâkıbi'l-Aşera kitabında böyle denilmiştir.[473]

Ancak bu hadis, Şifa'da Tahavî rivayetiyle (sahih­tir, denilerek) nakledilmiştir. [474] Biz bunun yorumunu Şifa Serhih.de [475] geniş bir şekilde açıkladık.[476]

472. İmam Muhammed el-Cezerî Şerhu'l-Mesabih7-de şöyle demiştir: Namazlardan sonra okunması tav­siye edilen; duasına ilâve edilen; "Selâm sadece sana döner. Ey Rabbimizl. Bizi selâ­mınla selâmla. Bizi Selâm Yurdu Cennete koy"; şek­lindeki ilâvenin aslı yoktur. Bilâkis bu ilâve, bazı kıs-sacılarm uydurmasıdır..

473. Hafız Zeyneddm eHrakî anlatıyor: [477] Halk ara­sında kuşluk namazını bazen kılıp bazen terk eden kim -senin kör olacağı haberi meşhurdur. Bu sebeple pek çok kimse kuşluk namazım tamamen terk eder olmuştur. Bu söylediklerinin aslı yoktur. Hatta anlaşılan odur ki, bu ifade, halkı pek çok hayırdan mahrum kılmak için şey­tanın onların dillerine doladığı ifadelerdendir.

474. Alimlerden bir gurup şöyle demişlerdir: Hasan el-Basrî, Hz. Ali (r.a) den hadis duymadığı halde; bazı­larının; Hasan el-Basrî'nin Hz. Ali (r.a) eliyle hırka giy­diği şeklinde zikrettikleri rivayet batıldır, asılsızdır.

Herhangi bir zayıf rivayette  bile  Peygamberimiz (s.a.v)'in tasavvuf erbabı arasında âdet olduğu şekliyle hırka giydiği veya her hangi birine hırka giymeyi em­rettiği nakle dilme mistir. Bu konuda sarih olarak riva­yet edilen her hadis batıldır, asılsızdır. Bu hükmü bu şekilde son dönem hadis alimleri zikretmişlerdir.

Evet.. Onlardan [478] bir gurup tasavvuf erbabına ben­zemek ve onların yolundan bereket elde etmek arzu­suyla hırka giymiş ve giydirmişlerdir. Zira hırka giy­me haberi Kemîl b. Ziyad'dan kesintisiz (muttasıl) sa­hih senedle rivayet edilmiştir. Kemîl, alimlerin ittifa­kıyla Hz. Ali (r.a) ile birlikte bulunmuştur. Bazı riva­yetlerde bu Üveys el-Karanî'den kesintisiz olarak ri­vayet edilmektedir. Üveys ise Hz Ömer (r.a) ve Hz. Ali (r.a) ile görüşmüştür.

475. Yine Peygamberimiz (s.a.v)'in Hz. Ömer (r.a) ve Hz. Ali (r.a)'ye hırkasını Üveys'e [479] vermelerini vasiyet ettiği, bu iki zatın hırkayı Üveys'e verdikleri ve bu hırkanın Üveys'den sonra gelecek nesle, sonra da nesilden nesle intikal ettiği haberinin de aslı yoktur.

476. Aynı şekilde Peygamberimiz (s.a.v) ile musafa- etme hadisi kesinlikle sabit olmamıştır.[480]

477. İbn  Emiri'1-Hâcc  şöyle   demiştir:   Zü'1-Huley-fe'de [481] halkın Hz. Ali'nin Kuyuları (Abâru Ali) adım verdikleri bazı kuyular bulunmaktadır. Hz. Ali'nin bu kuyularda cinlerle çarpıştığı haberi yalandır.

478. Uydurma hadislerden biri; Ibn Adiyy'in (Hasen b. Ali b. Zekeriyya b. Salih el-Adevî ez-Zi'b)in [482] biyog­rafisinde   zikrettiği;   Hz   Hüseyin'den   rivayet   edilen Peygamberimiz   (s.a.v)'e   nisbet  edilen   şu   uydurma hadisdir:

"Miraca çıkarıldığım gece, benim terimden yeryü­züne bir damla düştü. Ondan gül yeşerdi. Kim benim kokumu koklamak isterse gülü koklasın."

 

Dipnot Kaynakları

 

Abdurrahman el-Cezîrî, el-Fıkh ale'l-Mezahibi'l-Erbaa, Mısır Ev­kaf Bakanlığı baskısından ayrı özel baskı.

Abdülaziz el-Gumarî, el-Bahıs an lleli't-Ta'n fi'l-Haris, Şark Mat­baası, tarihsiz.

Abdülhayy el-Kettanî, et-Teratibü'l-îdariyye, Ribat 1347 H.

Abdülhayy el-Leknevî, el-Ecvibetü'l-Fâdıla, Haleb, Asîl Matb., 1384 H.

-----------, İmamü'l-Kelâm fi-ma Yeteallaku bi'l-Kırâe Halfe'l-îmam_

Leknev, 1304 H.

-----------, Rad'u'l-İhvan an Mufıdesâtı Âhiri Cüm'ati Ramazan,

Leknev.

-------, er-Rafu ve't-Tekmîl, II. bsk. Dar Lübnan, Beyrut, 1389 H.

-------, Tuhfetü'l-Kemele Haşiyetü Tuhfeti't-Talebe, Leknev, 1337

-------, Tuhfetu-Talebe fi Tahkik Meshı'r-Rakabe, Yusufî Matba-

ası, Leknev, 1337 H. Aclûnî, Keşfü'l-Hafa ve Müzîlü'l-Ilbas, Müessesetü'r-Risale, Beyrut,

1403 H.

Ahmedb. Hanbel,Müsned, Meymeniyye, 1313 H. Alâeddin el-Buharî, Keşfü'l-Esrar Şerhu Usûli'l-Pezdevî, İstanbul

1304 H. Aliyyü'1-Karî, el-Mevzûâtü'l-Kübrâ, Şeriketü's-Sıhafeti'l-Usmaniy-

ye, 1308'den sonra.

----------, el-Mirkat Şerhu'l-Mişkât, el-Meymeniyye 1309 H.

----------, Şerhu Şerhi'n-Nuhbe, İstanbul, 1327 H.

, Şerhu ş-Şifa, İstanbul, 1315 H.

Aynî, Umdetü'l-Karî Şerhu'l-Buharî, el-Müniriyye, 1348 H. Azizi, Şerhu'l-Câmi'ı's-Sagîr, Mustafa el-Babî el-Halebî, 1357 H. Beyhakî, Delâilü'n-Nübüvve, el-Meclisü'1-A'lâ li'ş-Şuûni'1-İslâmiy-

ye, 1389 H.

-----——, el-Esma ve's-Sıfat, es-Seadeh, 1358 H.

----------, es-Sünenü'l-Kübra, Haydar-Abad ed-Deken, 1344 H.

----------, Menakıbü'l-îmami'ş-Şafiî, Daru'n-Nasr li't-Tıbâah, 1391

Buharı, el-Edebul-Müfred, es-Selefiyye Il.bsk. 1379 H.

——------, et'Tarihu'î-Kebîr, Haydarâbad ed-Deken, Hindistan, 1375

----------—, Sahihu'l-Buharî (Fethu'l-Barî şerhi ile) Bulak, 1300 H.

Cemaleddin el-Kasımî, Kavaidü't-Tahdis, İbn Zeydûn Matbaası, Dimaşk, 1353 H.

Darimî, Sünen, Şeriketut-Tıbaati'l-Fenniyyeti'l-Müttehıde,1386 H.

Ebu Davud, Sünen, Mustafa Muhammed Matbaası, 1354 H.

Ebû Hilâl el-Askerî, Cemheratü'l-Emsal, el-Hayriyye, 1310 H.

Ebu Mansur el-Bağdadî, el-Fark Beyne'l-Firak, Maarif Matb., 1910.

Ebu Nuaym el-Isbehânî, Delâilü'n-Nübüvve, Haydarâbad ed-De­ken, II. bsk. 1369 H.

----------, Hılyetul-Evliyâ, es-Seâdeh, 1351 H.

Ebu Ubeyd b. Sellâm, Garibü'l-Hadis, Haydarâbad ed-Deken, 1344

Ebu Zür'a el-Irakî, Tarhu't-Tesrîb, Cem'ıyyetü'n-Neşri'l-Ezheriyye, 1352 H.

Fettenî el-Hindî, Tezkiretü'l-Mevzûât, el-Müniriyye 1343 H.

Feyyûmî, eUMisbahu'l-Münlr, Mustafa el-Babî el-Halebî Matb., 1369 H.

Firûzâbadî, el-Kamusü'l-Muhît, el-Huseyniyye el-Mısriyye 1344 H.

...........—, Sifru's-Seâdeh, Münîriyye, 1346 H.

Gazzalî, el-İhya, Lecnetü's-Sekafeti'l-İslâmiyye, 1356 H. ■ ■  , el-Mustasfâ min Ilmi'l-Usûl, Bulak 1322 H.

Hacı Halife, Keşfü'z-Zunûn an Esâmi'l-Kütüb ue'l-Fünûn, İstanbul, 1360 H.

Hafacî, Şerhu'ş-Şifa, (bkz. Nesimü'r-Riyaz)

Hafacî, Nesimü'r-Riyaz Şerhu'ş-Şifa li'l-Kadı îyaz, İst. 1312 H.

Hakim, el-Müstedrek ale's-Sahihayn, Haydarâbad ed-Deken, 1333 ......., Ma'rifetü Ulûmi'l-Hadis, Daru'l-Kütübi'l-Mısriyye, 1356

Hakim et-Tirmizî, Nevadiru'l-Usûl, İstanbul 1293.

Hatib Bağdadî, İktizau'lllmi'l-Amel,

--------—, Mûdıhu Evhâmi'l-Cem' ve't-Tefrîk, Haydarâbad ed-De­ken, 1378 H.

----------, Şerefu Ashabi'l-Hadis, A. Ü., Ankara, 1971 M.

———, Tarihu Bağdad, es-Seâdeh, 1349 H.

Hattabî, el-Uzle, İzzet Attar bsk. 1356 H.

Haydar-Âbadî, el-Kavlü'l-Müstahsen fi Fahri'l-Hasen,   Haydar­âbad, 1312 H. Hazmî, Şurûtu'l-Eimmeti'l-Hamse, Mektebetü'l-Kudsî, 1357 H.

Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, Mektebetü'l-Kudsî, 1352 H.

Husameddin el-Kudsî, İntikadü'l-Muğnî ani'l-Hıfz ue'l-Kitab,  Di-maşk, 1343 H.

Hüseynî, Zeyl Tezkireti'l-Huffaz, Tevfık Matbaası, Dımaşk, 1347 H.

Irakî, Elfıyetü Mustalahı'l-Hadis, Fas, 1345.

-----------, Tahricü Ehadisi'l-İhyâ, (Gazzalî'nin İhya kitabının dip­notunda) Lecnetü's-Sekafeti'l-İslâmiyye, 1356 H.

Illîş,  Fethu'l-Aliyyi'l'Malik, et-Tekaddüm el-Ilmiyye Matbaası, 1319 H.

İbn Abdi'1-Berr, Behcetü'l-Mecalis (Nüzhetü'l-Mecalis), Daru'1-Cîl, tz.

-----------, Camiu Beyani 'l-Ilm ve Fazlihi, el-Müniriyye, tarihsiz.

-----------, el-Intika fi Fedâili's-Selâseti'l-Eimmeti'l'Fukahâ, el-Maa-

hid, 1350 H.

-, el-İstîâb fî Ma'rifeti'l-Ashab, et-Ticariyye el-Kübrâ, 1358

İbn Abidîn, Raddü'l-Muhtar ale'd-Dürri'l-Muhtar, Bulak,

İbn Arrak, Tenzîhü'ş-Şerîati'l-Mutahhera, Atıf Matbaası, 1378 H.

İbn Bedr el-Mavsılî, el-Muğnî ani'l-Hıfz ve'l-Kitab, Selefiyye 1342

İbn Cerir et-Taberi, Tefsir, Bulak bsk. 1323 H.

İbn Ebî Hatim, el-Cerh ve't-Ta'dil, Haydarâbad ed-Deken, 1371 H.

İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, Haydarâbad ed-Deken, 1386 H.

ibn  Hacer, Ecvibetü'bni Hacer ala Ehadîsi'l-Mesabîh,   Dimaşk

(Mişkât kitabının sonunda)

-----------, el-Isabe fî Temyizi 's-Sahabe, et-Ticariyye el-Kübrâ, 1358

-----------, el-Metalibü'l-Âliyye, Asriyye Matbaası, Kuveyt, 1390 H.

-----------, et-Telhisu'l-Habîr, Şeriketü't-Tıbaati'1-Fenniyyeti'l-Müt-

tehıde,1384H.

-----------, Fethu'l-Barî bi-şerh Sahihı'l-Buharî, Bulak 1300 H.

-----------, Hedyü's-Sarî Mukaddimem Fethı'l-Barl, Münîriyye, 1347

-----------, Lisanü'l-Mizan, Haydarâbad ed-Deken, 1329 H.

-----------, Tevâli't-Te'nîs bi-Meâlî İbn îdris, Bulak 1301 H.

—------ Tehzibut-Tehzib, Haydarâbad ed-Deken, 1325 H.

İbn Hacer el-Heytemî, el-Cevheru'l-Munazzam fi Ziyareti'l-Kabri'n-

Nebeviyyi'l-Mükerram, Bulak 1279 H. îbn Hazm, el-Muhallâ, Müniriyye, 1347 H. İbn Kesîr, el-Bidaye ve'n-Nihaye, Saadeh 1351 H. İbn Kudâme, el-Muğnî fi'l-Fıkhı'l-Hanbelî, Menar, 1342 H. İbn Kuteybe, UyûnüVAhbar, Daru'l-Kütübi'l-Mısriyye, 1348 H. VonNl&ce, Sünen, İsa el-Babî el-Halebî Matbaası, 1382 H.

İbn Melek, Şerhu'l-Menar, Daru's-Seâdeh, İstanbul, 1315 H.

İbn Müflih el-Hanbelî, el-Fürû', Dar Mısr li't-Tıbâah, 1379 H.

İbn Receb,Letâifü'l-Maarif Dar İhyai'î-Kütübi'l-Arabiyye, 1343 H.

İbn Seyyidi'n-Nâs, Uyûnü'l-Eser, Mektebetü'l-Kudsî, 1356 H.

İbn Teymiyye, Minhacü's-Sünneti'n-Nebeviyye, Bulak 1321 H.

İbn Teymiyye, Mecmûu'l-Fetavâ, Riyad Matbaası, Riyad, 1381 H.

İbnü'd-Deyba', Temyîzü't-Tayyib mine'l-Habîs, Muhammed Ali Sabîh bsk. 1347 H.  ■

İbnü'l-Arabî, Ahkâmü'l-Kur'ân, İsa el-Babî el-Halebî Matb., 1387.

----------, Ândatü'l-Ahvezt, Mısriyye Matbaası, 1350 H.

İbnü'l-Cevzî, el-Mevzûât, Mecd Matbaası, 1386 H.

-----------, Kitabü'l-Kussas ve'l-Müzekkirîn, Daru'l-Maşrık, Beyrut,

tz.

İbnü'1-Esîr, en-Nihaye fi Garibi'l-Hadis ve'l-Eser, Osmaniyye 1311

İbnü'1-Esîr, Üsdü'l-Gabe fi Teracimi's-Sahabe, el-Vehbiyye Matba­ası, 1386 H.

İbnü'l-Hümam, Eethu'l-Kadir, Bulak 1315 H.

İbnü'l-Kayyim, el-Fürûsiyye, el-Envar, 1360 H.

-----------, Miftahu DaH's-Seâdeh, Mahmud Rabî' baskısı, 1358 H.

-----------, el-Menaru'l-Münîf fi's-Sahih ve'd-Daîf Daru'l-Kalem,

Beyrut, 1390 H.

----------, İ'lâmü'l-Muvakkıîn an Rabbi'l-Alemîn, Saadeh, 1374 H.

İbrahim el-Halebî, Gunyetü'l-Mütemellî Şerh Münyetü'l-Musallî, İstanbul 1325 H.

İsferâyînî, et-Tabsîr fî'd-Din, İzzet el-Attarbsk. Kahire.

Kadı Iyaz, eş-Şifa fî Hukuki l-Mustafa, (Şerhi ile birlikte)

-----------, Tertibü'l-Medarik, Fas Evkaf Bakanlığı bsk. 1384 H.

Kalkaşendî, Subhu'l-A'şâ fi Sınaati'l-İnşâ, el-Emîriyye, 1332 H.

Kastallânî, el-Meuahibü'l-Ledünniyye, Şarkıyye Matbaası, 1326 H.

-----------, İrşadü's-Sarî, Bulak, V.bsk. 1293 H.

Kavukçî, el-Lü'lüü'l'Marsû' fî-ma Lâ Asle lehu ve bi-aslihi Mevzu', Mısır, tz.

Kevserî, el-îmtâ' bi-Sirateyni'l-İmameyn el-Hasen b. Ziyad ve Mu­hammed b. Suca', el-Envar, 1368 H.

—----—, Tekmiletü'r-Redd ala Nûniyyeti Ibni'l-Kayyim., es-Seâdeh,

1356 H.

Makarrî, Nefku't-Tıyb, thk. İhsan Abbas, Beyrut 1388 H.

Malik b. Enes, el-Muvatta, İsa el-Babî el-Halebî, tarihsiz.

Meydanî, Mecmau'l-Emsal, el-Hayriyye 1310 H.

Muhammed el-Hut el-Beyrutî, Esne'l-Metalib fi Ehâdis Muhtelife-ti'l-Meratib, Mustafa Muhammed Matbaası, 1355 H.

Muhıbb et-Taberî, er-Riyadu'n-Nadıra, Daru't-Te'lif, 1372 H.

Murginâni, el-Hidaye, (Fethu'l-Kadir'le birlikte) Bulak, 1315 H.

Mutarrizî, el-Muğrib fı'l-Lügah, Haydar-Âbad ed-Deken, 1328 H.

Mübarek-Fûrî, Tuhfetü'l-Ahvezî bi-Şerh Süneni't-Tirmizî, Dihlî Hindistan, 1346 H.

Münavî, Feyzu'l-Kadîr bi Şerhı'l-Camiı's-Sagîr, Mustafa Muham­med, 1356 H.

Münzirî, et-Tergîb ve't-Terhîb, Mustafa el-Babî el-Halebî Matbaası, 1353 H.

Müslim, Sahih Müslim (Nevevî Şerhi ile birlikte) Mısriyye Matba­ası, 1347 H.

Nablusî, Zehâiru'l-Mevârîs, Cem'ıyyetun-Neşri'l-Ezheriyye, 1352.

Nevevî, Şerh Sahih-i Müslim, Mısriyye Matbaası, 1347 H.

Ruhavî, Hasiyeti'r-Ruhavî alâ Şerhı'l-Menar li'bn Melek, Daru's-Seâdeh, İstanbul, 1315 H.

Saganî, Risaletü'l-Mevzûât, el-Barûniyye, tarihsiz.

Saidb. Mansûr, Sünen, el-Meclisul-Ilmî, Karaçi, 1387 H.

Salihî, Sübülü'l-Hüda ve'r-Reşâd, el-Meclisü'1-A'lâ li'ş-Şuûni'l-İslâmiyye, 1392 H.

Sehavî, el-Makasıdü'l-Hasene, Daru'l-Edebi'l-Arabî, 1375 H.

Sübkî, Taceddin, Tabakatü'ş-Şafiıyyeti'l-Kübra, İsa el-Babî el-Halebî, 1382 H

Sübkî, Takıyyüddin, es-Seyfü's-Sakıl, es-Seâdeh, 1356 H.

Süyûtî, ed-Dürratü'n-Naciye (bkz Süyûtî'nin el-Hâvî li'l-Fetâvî ki­tabı içinde) Seâdeh 1378 H

-----------, ed-Dürru'l-Mensûr fi Tefsiri'l-Kur'ân bi'l-Me'sûr, el-Mey-

meniyye, 1314 H.

----------, el'Hasâisu'l-Kübra, Haydarâbad ed-Deken, I.bsk. 1371 H.

----------, el-Hâvî li'l-Fetâvî, Seâdeh, 1378 H.

———, el-îtkan fi Ulumi'l-Kur'ân, el-Meşhedü'1-Huseynî Matbaa-

sı, 1387 H. -------( el-Leâli'l-Masnûa fî'l'Ehadisi'l-Mevzûa, el-Huseyniyye,

1352 H.

-------, Tarihul-Hulefa, Münîriyye, 1351 H.

----—-, Tedribü'r-Ravî Şerh Takribi'n-Nevavî, el-Mektebetü'l-İl-

miyye 1379 H. __-----Vusulü'l-Emanî bi-Usûli't-Tehânl   (Süyûtî'nin el-Havîli'l-Fetâvî kitabı içinde)

-----------, Zeylü'l-Mevzûât, el-Alevî Matbaası, Leknev, 1303 H.

■ Zeyl Tezkireti'l-Huffaz, Tevfik Matbaası, Dımaşk, 1347 H. Sühreverdî, Avarıfü'l-Maarif, (Gazzalî'nin İhya kitabı ile birlikte) Sefarînî, Gızâü'l-Elbab, Nil Matbaası, 1325 H. Sem'ânî, Edebü'l-Imlâ ve'l-îstimlâ, Liden bsk. 1952 M. Semhudî, el-Gammaz ale'l-Lemmaz, Daru'1-Liva, Riyad 1401 H. Şafiî, İhtilafü'l-Hadis_

----------, er-Risale, Mustafa el-Babî el-Halebî Matbaası, 1358 H.

Şevkânî, İrşadü'l-Fuhûl ilâ Ilmi'l-Usûl, es-Seadeh, 1327 H. Şevkânî, el-Fevaidü'l-Mecmua, es-Sünnetü'1-Muhammediyye Mat­baası, 1380 H.

Şürunbilâlî, Merakı'l-Felâh bi-Haşiyeti't-Tahtâvî, Bulak 1269 H. Tahavî, Müşkilü'l-Âsâr, Haydarâbad ed-Deken, 1333 H. Tebrîzî, Mişkâtü'l-Mesabîh, el-Mektebü'1-İslâmî, Dimaşk, 1380 H. Tirmizî, Sünen, (İbnü'l-Arabî Şerhiyle) Mısriyye Matbaası, 1382 H. Tıybî, el-Hulâsa fi Ma'rifeti'l-Hadis, Daru'l-İrşad, Bağdat 1391 H. Tüveycerî, Faslü'l-Hıtab fi'r-Raddi alâ Ebî Türab, Nasr Matbaası,

Riyad, 1388 H.

Yusuf en-Nebhanî, Erbain el-Erbaîn, Beyrut 1329 H. Zafir el-Ezherî, Tahziru'l-Müslimîn mine'l-Ehadîsi'l-Mevzûa alâ

Seyyidi'l-Murselln,   Ceridetü'r-Ravi  Matbaası,   el-Yevmiyye,

1321 H. Zebîdî, Tacü'l-Arûs inin Cevahiri'l-Kamus, el-Hayriyye 1306 H.

----------, Şerhu'l-Ihyâ, el-Meymeniyye, 1311 H.

Zehebî, el-Iber ft haberi Men Gaber, Kuveyt, 1380 H.

..............   , el-Muğnî fi'd-Duafâ, Belâga Matbaası, Haleb, 1391 H.

----------, et-Tecrid li-Esmâi's-Sahabe, Haydarâbad ed-Deken, 1315.

----------, Mizanü'l-İ'tidal, İsa el-Babî el-Halebî, 1382 H.

—--------, Tarihu'l-Islâm, Hüsameddin el-Kudsî, Kahire.

-----------, Tezkiretü'l-Huffaz, III. bsk. Haydarâbad ed-Deken, Hin-

.     distan, 1375 H.

Zemahşerî, el-Fâık fi Garibi'I-Hadis, İsa el-Babî el-Halebî, 1364 H.

—--------, Keşşaf, Mustafa Muhammed, I. bsk.

Zerkeşî, el-Ecvibe li-îrad Me'stedrakathu Aişe ale's-Sahabe, Dimaşk

1358 H. Zeylaî, Nasbu'r-Raye, el-Meclisü'l-Hmî el-Hindî, Daru'l-Me'mun,

Kahire, 1357 H. Zürkanî, Şerhu'l-Mevahibi'l-Ledünniyye, Ezheriyye Matb., 1325 H.