Fetva Konuları
NAMAZLARIN KAZASI
193. Kaza namazının delili nedir?
Kur’an’da vaktinde kılınamayan namazların kaza edilmesi ile ilgili olarak açık
bir ifade bulunmamakla birlikte, Hz. Peygamber (s.a.s.) vaktinde kılamadığı
namazları kaza etmiş ve ashabına da bunu tavsiye etmiştir.
Resûli Ekrem (s.a.s.), “Kim namazı unutursa veya uyuyup kalırsa hatırlayınca onu
kılsın. Onun keffâreti ancak budur.” (Buhârî, Mevâkîtü’sSalât, 37; Müslim,
Mesâcid, 315) buyurmuştur. Yine Hz. Peygamber (s.a.s), Hendek savaşı sırasında
harbin şiddetlenmesi nedeniyle ikindi namazını kılamamışlar; bunun üzerine “Bizi
ikindi namazından alıkoydular. Allah da onların evlerini ve kabirlerini ateşle
doldursun.” diye beddua etmiş ve ikindi namazını akşam ile yatsı arasında kaza
etmiştir (Müslim, Mesâcid, 205). Ayrıca Hayber Fethi’nden dönerken, bir yerde
konakladıklarında uyuyakalmışlar ve vaktinde kılamadıkları sabah namazını güneş
doğduktan sonra kaza etmişlerdir (Müslim, Mesâcid, 309).
Beş vakit namazın farzı ve vitir namazı kaza edilir. Kazaya kalan sabah namazı,
o günün öğle vaktinden önce kaza edilecekse sünneti de kaza edilir. Ayrıca öğle
namazının dört rekâtlık ilk sünneti de vakit çıkmadıkça öğlenin farzından sonra
kılınır. Öte yandan geçmiş namazlar, kazaya nasıl kaldıysa öyle kılınırlar, yani
seferî olarak kaldıysa seferî, mukim olarak kaldıysa mukim gibi kaza edilir (Mevsilî,
ellhtiyâr, I, 220).
Unutma ve uyuma gibi bir mazeret olmaksızın, kasıtlı olarak terk edilen
namazların kazası ile ilgili herhangi bir hadis bulunmamaktadır. Fakat bu
kasıtlı olarak terk edilen namazların kazasının gerekmediği anlamına gelmez.
Zira, Ramazan’da kasıtlı olarak cinsel ilişkiye girerek orucunu bozan kimseye
Resûli Ekrem’in (s.a.s.) hem keffâreti hem de o günkü orucun kazasını emretmesi
(Beyhakî, esSünenü’lkübrâ, ıv, 382), bir farz ibadetin kasıtlı olarak terk
edilmesi durumunda da kazasının gerektiğine delildir. Öte yandan Hz.
Peygamber’in (s.a.s.) bir mazerete dayalı olarak vaktinde kılamadığı namazları
kaza etmesi ve sahabeye de bu yönde emir buyurması dikkate alınacak olursa,
mazeretsiz olarak terk edilen namazların kaza edilmesinin öncelikle gerekli
olacağı sonucuna ulaşılır (Nevevî, elMecmû’, III, 68).
|