Fetva Konuları
HAC ve UMRE
HACCIN FARZİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE UMRE
569. Kurban bayramının Suudi Arabistan’da Türkiye’den önce veya sonra
başlaması hâlinde yapılan hac ibadeti geçerli olur mu?
Kur’anı Kerim’de güneş ve ayın bir hesaba göre hareket ettiği (Rahmân, 55/5),
bunların diğer fonksiyonlarının yanında aynı zamanda birer hesap ölçüsü de
kılındığı (En‘âm, 6/96), yılların sayısını ve hesabı bilmemiz için aya menziller
tayin edildiği (Yûnus, 10/5), gökler ve yer yaratıldığı zaman on iki ay meydana
gelecek şekilde bir nizam konduğu (Tevbe, 9/36), ayın, yeryüzünden hilal
şeklinde başlayıp kademe kademe farklı şekillerde görülmesinin insanlar ve hac
için vakit ölçüleri olduğu (Bakara, 2/189) belirtilmektedir.
Fakihlerin çoğunluğuna göre; kamerî aylar, ayın güneş battıktan sonra,
yeryüzünün herhangi bir yerinden hilal hâlinde çıplak gözle görülmesi veya
görülebilecek durumda olmasıyla başlar (Buhârî, Savm, 5). Günümüzde ayın hilal
hâlinde nerede ve ne zaman görülebileceği, hatasız olarak, hesapla tespit
edilebilmektedir. Yurdumuzda ve İslam ülkelerinin çoğunda hesaplamalar, hilalin
dünyanın neresinde olursa olsun görüleceği dikkate alınarak yapılmakta ve
takvimler bu hesaplamalara göre düzenlenmekte; bayramlar da buna göre
belirlenmektedir. Bazı İslam ülkeleri ise, kamerî aybaşlarının tespitinde, ayın
hilal şeklinde gökyüzünde görülebilecek hâlde bulunması zamanını değil, kavuşum
anını esas almaktadırlar. Ayrıca kimi ülkeler, ihtilâfı metâli’a itibar etmekte
yani hilalin dünyanın herhangi bir yerinde görülmesini veya görülebi lirliğini
değil, kendi ülkelerinde görülebilirliğini dikkate almaktadırlar. İslam âleminde
zaman zaman bizden bir gün önce veya bir gün sonra bayram yapan ülkelerin
bulunması bu sebepledir. Bu tür ictihat farklılığından doğan farklı uygulamalar
kimsenin ibadetine zarar vermez. Bu nedenle de Suudi Arabistan’da bulunanlar o
günlerde bu ülkenin uygulamalarına göre hareket ederler. Dolayısıyla söz konusu
ülkenin hesabına göre yapılan hac ibadeti geçerlidir.
|