Fetva Konuları
HAC ve UMRE
HACCA BEDEL GÖNDERMEK
634. Vekâlet yoluyla hac yapılabilir mi? Şartlan nelerdir?
Kendisine hac farz olmuş bir kimse sağlık, yaşlılık vb. bir sorun sebebiyle
bizzat hacca gidemeyecek durumda olursa, başka birisini bedel göndererek,
vekâlet yoluyla hac yaptırabilir. Böyle kişilerin, hayatta iken birini vekil
(bedel) olarak göndermesi mümkün olduğu gibi, mirasçılarına, ölümünden sonra
kendi adına bedel haccı yaptırılmasını vasiyet etmeleri de mümkündür (Kâsânî,
Bedâi‘, II, 212). Bu hüküm hadislere dayanmaktadır. Hz. Peygamber (s.a.s.), ölen
yakınları veya yaşlı büyükleri yerine hac yapıp yapamayacaklarını soran
kişilere, söz konusu yakınları için hac yapabileceklerini belirtmiştir (Buhârî,
Hac, 1; Müslim, Hac, 407; Tirmizî, Hac, 8687; İbn Mâce, Menâsik, 910).
Bir kişinin kendi yerine vekil (bedel) göndererek hac yaptırabilmesi için şu
şartların bulunması gerekir:
a) Adına haccedilecek (bedel gönderecek) kişiye, önceden hac farz olmuş
olmalıdır.
b) Adına haccedilecek kişi vefat etmiş olmalı veya yaşlılık, iyileşme
ümidi olmayan bir hastalık gibi sebeplerle, bizzat haccetmekten devamlı olarak
âciz olmalıdır.
c) Bedel gönderilecek kişi müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik
çağına ulaşmış bir kişi olmalıdır.
d) Bedel gönderilen kişinin hac masrafı, gönderen tarafından
karşılanmalıdır.
e) Vekil için, hac masrafları haricinde bir ücret şart koşulmamalıdır.
f) Adına haccedilen kişi, kendisi için haccetmesini vekilden istemiş
olmalıdır. İzin veya vasiyeti olmadan, bir kimse adına başkası tarafından
yapılan hac ile, o kimse üzerindeki hac borcu ödenmiş olmaz. Ancak, mirasçının,
mûrisi adına yaptığı hac, bu hükmün dışındadır. Ölmüş bulunan mûrisin vasiyeti
bulunmasa bile, varisin onun adına yaptığı hac geçerlidir.
g) Vekil, haccı bizzat kendisi yapmalıdır.
h) Vekil, ihrama girerken sadece gönderen adına niyet etmelidir.
i) Vekil, gönderenin isteğine uymalı, onun istediği haccı yapmalıdır.
j) Vekil, müvekkilin memleketinden yola çıkmalıdır.
k) Vekil, gönderen adına yapılacak menâsiki tamamlamadıkça kendisi için
umre yapmamalıdır (Kâsânî, Bedâi‘, II, 212215; İbn Âbidîn, Reddü’lmuhtâr, IV,
1418).
.
|