NAMAZI BOZAN (İFSÂD1 EDEN) ŞEYLER.. 1
Namazı Bozmayan Şeyler 4
Namazın Mekrukları 4
Namaz İçin Sütre (Siper)
Edinmek ve Namaz Kılanın Önünden
Geçenlere Engel Olmak 7
Namaz Kılanlara Mekruh Olmayan
Şeyler 7
Namazı Yarıda Kesmeyi
Gerektirenve Benzeri Şeylerle ilgili Hususlar 8
Namaz Kılmayanlarla İlgili Hüküm.. 8
Geçmiş Konularla İlgili Sorular 8
Namazı bozan şeyler altmış sekiz olup
şunlardır:
(1) Yanlışlıkla veya
(2) unutarak da olsa (herhangi bir) sözj
söylemek,
(3) bizim sözlerimize benzeyen duada bulunmak,
(4) unutarak da olsa selâm vermek ve
(5) (verilen selâma) sözle veya
(6) musafahayla karşılık
vermek,
(7) (namazla ilgili olmaksızın) fazlaca hareketler
yapmak,
(8) göğsü kıbleden çevirmek,
(9) az da olsa ağıza dışarıdan birşey (alıp) yemek,
(10) dişlerin arasında bulunan nohut büyüklüğündeki birşeyi yemek,
(11) (aynı şekilde dışarıdan) birşey
içmek,
(12) özürsüz olarak öksürmek,
(13) "uf demek,
(14) inlemek
ve
(15) "âh" demek,
(16) cennet veya cehennemin anılmasından değil de bir acı
veya
(17) musibetten dolayı yüksek sesle ağlamak,
(18) aksırana "yerhamukellah"
diye karşılık îfsâd ve fesâd
aynı kökten gelmekte olup lügat itibariyle fesad,
(uygunluk ve düzgünlük manasına gelen) salâhın zıddıdır. Hanefî fikıh ulemasına göre ise ibadetler konusunda butlan
(geçersizlik) ile aynı manaya gelir. Bu namaz, bu hac, bu oruç batıldır,
denildiği gibi fâsiddir de denir. Ama muamelât
konularında durum daha farklı olup bâtıl ile fâsîd
burada ayrı ayrı değerlendirilir. Bir misâl vermek
gerekirse:
Mülkiyeti size âit,
murdar olmayan aynî birşey sattınız diyelim,
müşteriye de herhangi bir şart ileri sürmediniz... Böyle bir satış doğrudur.
(Öte yandan) meselâ,
size âit bir evi sattınız ve müşteriye de (bu evi) kendinize kiralamasını şart
koştunuz... Aslında böyle bir satış meşrudur, ama koşulan şart meşru değildir,
dolayısıyla bu satış fâsiddir.
Farzedeîim ki, ölü bir hayvan sattınız... Bu satış, temelinden
gayri meşru ve bâtıldır-
Bu (Örnekler)den de
anlaşılmıştır ki, muamelât konusunda fâsid: Esas
itibariyle meşru iken, vasıf (biçim) itibariyle bozuk olan şeye denir. Bâtıl
ise; muamelâtta hem asıl, hem de vasıf itibariyle meşru ve uygun olmayan
şeydir. vermek,
(19) (Allah Teâlâ'nın) benzeri (olup olmadığı) hakkında bilgi almak
isteyen kimseye "Lâ ilahe illallah=Allah'tan başka tanrı yoktur" diye
cevap vermek,
(20) kötü bir habere karşılık: "İnnâ
lillâhi ve innâ ileyhi râciûn" demek,
(21)
sevindirici bir ha bere: "el-Hamdülillah"
demek,
(22)
beğendiği (ve tuhaf bulduğu bir şeye: "Lâ ilahe illallah" veya "Sübhanallah" demek,
(23) (kita ve benzeri bir şey isteyene) "Yâ
Yahya huzi'l-kitâbe Yahyâ kitab
al" gibi cevap mâhiyetinde söylenen her şey;
(24) teyemmümlünüı suyu görmesi,
(25) mest üzerine
mesheden kimsenin mesl müddetinin sona ermesi,
(26) mestin (ayaktan) çıkarılması,
(27 (okuma yazma bilmeyen) ümmînin bir âyet öğrenmesi,
(28) çıplal olanın örtünecek bir
şey bulması,
(29) imâ ile namaz kılanın rük
ve secde etmeye gücü yeter hâle gelmesi,
(30) tertib sahibinin geçirdiği
bir namazı hatırlaması,
(31) (imamın) kendi yerine imamlığı uygun olmayan birini
geçirmesi,
(32) sabah (namazım kılarken) güneşin doğması,
(33) bayram namazlarını kılarken güneşin zeval (çizgisin)e
gelmesi
(34) cuma namazım kılarken ikindi vaktinin girmesi,
(35) iyileşen yaranın sargısının düşmesi,
(36) özürlünün özrünün sona ermesi,
(37) kendi isteğiyle veya
(38) başka bir sebeple (namaz kılanın) abdestinin
bozulması,
(39) bayılma,
(40) delirme
(41) bakma sebebiyle veya ihtilâm olmak suretiyle cünüp
olmak;
(42) imamın kadınlar için de niyet ettiği (rükûlu ve
secdeli) mutlak1 bir namazda perdesiz olarak aynı mahalde, arzu uyandıran bir
kadınla, (aynı imamın ardında) müşterek iftitah
tekbiri alarak, aynı hizada bulunmak;
(43) abdesti bozulan kimsenin,
avret mahallinin -kadının abdest için kollarını
açması gibi bir mecburiyetten dolayı da olsa- açılması;
(44) (abdesti bozulan kimsenin) abdest almaya giderken ve gelirken (Kur'an)
okuması,
(45) abdesti bozulduktan sonra
bir rükün edâ edecek kadar uyanık olarak beklemesi,
(46) (abdesti bozulan kimsenin) yakınındaki suyu bırakıp (daha
ötedeki) bir başka suya gitmesi,
(47) abdestinin bozulduğu
zannıyla namaz kılan kimsenin camiden çıkması ve
(48) yine aynı sebeple cami dışında saflardan (öne) geçmesi;
(49) (namaz kılan kimsenin) camiden çıkmamış olsa dahi abdestsiz olduğunu zannederek veya
(50) mesh müddetinin bittiğini
yahut
(51) üzerinde geçmiş bir namaz, yahut pislik bulunduğunu
zannederek yerinden ayrılması;
(52) ihtilâftan kurtulmak için en iyisi (namazı) yeniden
kılmaktır;
(53) (kendi) imamından başkasına (unuttuğunu) hatırlatmak,
(54) kılınmakta olan namazdan başka bir namaza geçmek için tekbir alınması, [bütün bu zikrolunanların,
(namazların) sonunda teşehhüd miktarı oturmadan evvel
meydana gelmesi halinde.namaz bozulur.]
Mutlak namaz, rükûlu,
secdeli namazlar olup, bu ifadeyle cenaze namazı is tisna
edilmiş oluyor ki, cenaze namazında (kadınla) aynı hizada bulunmak namazı
bozmaz.
(55) Tekbirlerdeki (Allahü
kelimesinin başındaki) hemzeyi uzatmak,
(56) ezberinde bulunmayan şeyi Mushaftan
okumak,
(57) avret mahalli açık iken veya üzerinde (namaza) mâni
olan bir pislikle (namazın rükünlerinden) bir rükün eda etmek veya
(58) eda edebilecek
kadar bir zamanın geçmesi;
(59) (imama) uyan kimsenin, imamdan evvel ve ondan ayrı
bir rükün eda etmesi,
(60) (cemaatla kılınan) namaza
sonradan yetişen kimsenin sehiv secdesinde imama uyması,
(61) oturduktan sonra (yapmadığını), hatırladığı aslî
secdeyi yaptıktan sonra yeniden son oturuşu eda etmemek, (62)
uykulu olarak yerine getirilen bir rüknün yeniden | edâ edilmemesi,
(63) namaza sonradan yetişen kimsenin uyduğu imamın,
kahkahayla gülmesi ve
(64) son oturuştan sonra imamın kasden
abdestini bozması;
(65) ikili olmayan (dört rek'ath)
namazlarda, seferi (yolcu) olduğunu zannederek,
(66)
yahut cuma (namazı) zannıyla,
(67) yahut yatsı namazını teravih zannederek,
(68) yahut da İslâm'a yeni girmiş olduğundan kıldığı farz,
namazını iki rek'atlı zannederek iki rek'atm sonunda selâm vermek.
(1) Namaz kılan kimse bir yazıya bakıp anlasa,
(2) yahut fazla bir hareket yapmadan dişlerinin ar
asındaki nohuttan küçük bi şeyi yese,
(3) yahut secde ettiği yerden bir kimse geçse namaz bozulmaz;
ama geçen kimse günahkâr olur.
(4) Şu (aşağıdaki davranış) ile (kocaya) dönüş tescil
edilse bile boşadığı bir kadının (yahut yabancı bir kadının) fercine şehvetle
bakmak namazı bozmaz.
Namaz kılan kimseye
mekruh olan şeyler yetmiş yedi onlardır:
(1) Elbisesiyle ve
(2) vücuduyla oynamak gibi,
(3) vâcib veya
4) sünneti bile bile terketmek;
(5) küçük (çakıl) taşlarım gider-nekj
[bir kereye mahsus olmak üzere secde için mekruh değildir
[6) parmaklan, çıtlatmak ve
(7) bunları birbirine geçirmek,
(8) elleri böğürlerekoymak,
(9) boynu çevirmek,
(10) (kıçı yere koyup dizleri dikerek göğüste birleştirmek
ve elleri de yere koymak suretiyle)
köpek oturuşu gibi
oturmak,
(11) kolları yere yatırmak,
(12) kolları sıvamak,
(13) gömlek giyme imkânına sa-j hipken (giymeyip sadece) pantolonla
namaz kılmak,
(14) işaretle! selâm almak,
(15) özürsüz olarak (namazda) bağdaş kurmak;
(16)! saçlarını (arkaya veya tepesine) bağlamak,
(17) başın çevresine mendil bağlayıp ortasını açık
bırakmak,
(18) elbiseyi önden veya arkadan yukarı çekmek,
(19) elbiseyi başına ve omuzlarına, yabut
sadece omuzlarına koyup yanlarını birleştir-meden
aşağı salıvermek,
(20)
ellerin dışarı çıkmasına imkân vermeyen bir elbiseye bürünmek,
(21) elbiseyi sağ koltuğunun altına alıp iki tarafını sol omuzuna atmak;
(22) okumayı
(kıraati), kıyam (ay-ak)da değil de, başka bir halde iken yapmak,
(23) nafile
(ve sünnet)lerde birinci rek'atı
uzun tutmak,
(24) diğer bütün namaz-1 larda
ise ikinci rek'atı birinciden uzun tutmak,
(25) farzların bir| rek'atmda
(okuduğu) sûreyi tekrarlamak,
(26) (bir önceki rek'atta);
okuduğu sûrenin
üstündeki bir sûreyi okumak,
(27) (bir evvelki rek'atta
okuduğu sûreden sonraki sûreyi atlayıp öbür rek'atta
bir sonrakini okumak suretiyle) iki rek'atta sûreler
arasını açmak,
(28) hoş bir kokuyu koklamak,
(29) elbiseyle veya
(30) bir yelpaze ile bir veya iki kez serinlenmek,
(31) secdede veya diğer yerlerde ellerin veya
(32) ayakların kıbleden (başka tarafa) çevrilmesi,
(33) rükûda ellerin dizlere konulmaması,
(34) esnemek,
(35) gözleri kapatmak,
(36) gözleri göğe (yukarı) doğru kaldırmak,
(37) (göğsü çıkarıp elleri uzatmak suretiyle) gerinmek,
(38) az
(sayılacak) bir hareket yapmak,
(39) bit tutmak ve
(40) öldürmek,
(41) burun ve
(42) ağzı
kapatmak,
(43) ağza,
usûlüne uygun tarzda okumaya engel olacak bir şey koymak;
(44) sarığın sargısı üzerine ve
(45) resim üzerine secde etmek,
(46) burnunda herhangi bir özrü yok iken sadece alnı ile
secde etmek;
(47) namazı yol üstünde,
(48) hamamda,
(49) tuvalette,
(50)
mezarlıkta,
(51) rızasını almadan bir başkasının arazisinde,
(53) pisliğe
yakın bir yerde kılmak;
(53) büyük ve
(54) küçük abdestlerden biri
sıkıştırır bir halde
(55) yaut yellenecek bîr halde
iken namaz kılmak;
(56) vaktin
çıkmamdan veya cemaati kaçırmaktan korkulmadığı takdirde, mayiıayan
bir pislikle namaz kılmak, [aksi halde namazı kesmek ıenduptur],
(57) (kirden pastan konulmayan) iş elbisesiyle namaz
kılmak,
(58) baş açık namaz kılmak, [tazarrû ve tezellül (ken-ini âciz göstermek) maksadıyla baş açık kılman namaz bu
ükmün dışındadır],
(59) sevdiği yemek hazırken ve
(60) kalbi leşgul edecek ve huşûu bozacak olan şeyler karşısında namaz
ılmak,
(61) âyet ve
(62) (okunan) tesbihâtı elle
saymak;
(63) namın mihrapta,
(64) bir yerde veya
(65) bir
arazide tek başına urması,
(66) safta
aralık (boş yer) varken safin gerisine durmak,
( 67) üzeri
resimli elbise giymek;
(68) (namaz kılanın) başımn üst tarafhnda veya
(69) arkasında,
(70) önünde
veya
(71)
(yanlardan) azasında resim bulunmak; ancak resim küçük veya başı kesik lur yahut resim cansız bir şeye ait bulunursa mekruh olmaz;
(72) nünde nnn yahut
(73) içinde kor ateş bulunan tandır veya
(74) Lyuyan insanlar bulunması,
(75) kendisine bir zararı olmayan ılnmdaki
toprağı namazda iken silmek,
(76) (Fatiha'nm dışında) tir sûre tayin edip ondan başkasını
okumamak; ancak bu sureyi :olayına geldiği ve Peygamber (Aleyhissalâtü
vesselam) okuduğu çin teberrüken
okursa mekruh olmaz;
(77) önünden geçilmesi nuhtemel iken namaz için sütre
(siper) edinmemek.
Namaz İçin Sütre (Siper) Edinmek ve Namaz Kılanın Önünden Geçenlere Engel Olmak
(Namaz kılan bir
kimsenin) parmak kalınlığında, bir zira' yanıt daha fazla kalınlıktaki bir sütreyi (siperi önüne) dikmesi nüstehaptır.Sütreye yakın durmak, oniı
tamamen karşısına almayıp kaşlarından birinin hizasına dikmek sünnettir.
Dikecek birşey bulunamazsa uzununa bir çizgi çizilir. Bir kısmı,
hilâl şeklinde enine (bir çizgi çizilmelidir) dediler. (Ashnda)
önünden geçene mâni olmaya kalkışmamak müstehaptır.
İşaret veya teşbih söyleyerek geçene engel olunmasına cevaz verildi. (Geçene
engel olmak için bu zikrolunan şeylerin) ikisini
birlikte kullanmak mekruhtur. (Erkekler namazda okurlarken) seslerini
yükselterek, (kadınlar da) işaretle veya sağ elinin parmaklarıyla sol elinin
üzerine vurmak suretiyle önlerinden geçene mâni olurlar. Kadınlar, fitneye
sebep olacağı için, seslerini yükseltmezler. (Namaz kılanın önünden) geçen
kimseye fiilî müdâhaleyle engel olunmamalıdır. Bu (konudaki) hadis-i şerif,
(İslâm'ın ilk zamanlarında) fiilen müdâhale etmek vardı ve namaza aykırı
davranışlar mubahtı, (fakat şimdi) bunun hükmü kaldırılmıştır
(1) Beline
(kuşak) bağlamak,
(2) hareketi meşgul etmediği takdirde kılıç kuşanmak,
(3) tercih edilen görüşe göre ellerini feracesine ve
feracesinin (elleri çıkarmak için bırakılan) yarıklarına sokmak;
(4) Mushaf a veya askıda bulunan kılıca, oturan ve
konuşmakta olan birinin sırtına, muma veya kandile karşı durmak ki doğrusu da
budur;
(5) üzerindeki resimlere secde etmemek şartıyla resimli
bir yaygı üzerine secde etmek;
(6) zarar
vereceğinden korktuğu yılan ve akrebi, birkaç darbeyle ve (yönünü) kıbleden ayırma pahasına da olsa öldürmekki en
doğrusu da budur.
(7) Vücuda
yapışmasın diye rükûda elbiseyi hareket ettirmek,
(8) namazdan
ayrıldıktan sonra alındaki toprak veya otu silmenin bir zararı yoktur. Eğer
zarar veriyor ve namazda meşgul ediyorsa namazdan ayrılmadan da (alındaki
toprak veya otlar) giderilebilir.
(9) Yüzünü çevirmeden göz ucuyla bakmak, (yerin sertliğini
hissetmek şartıyla) yatak, kilim ve keçe üzerinde namaz kılı-nabilir; en iyisi yerde ve yerden çıkan şeyler üzerinde
namaz kılmaktır.
(10) Nafile
namazların her iki rek'atmda aynı sûreyi okumanın bir
sakıncası yoktur.
Namazı Yarıda
Kesmeyi Gerektirenve Benzeri Şeylerle ilgili Hususlar
(1) Darda kalan bir kimseye yardım için namazı kesmek
gerekir.
(2) Ana-babadan birinin çağırmasıyla namaz bozulmaz.
(3) Başkasına ait de olsa bir dirheme muadil (para veya
mal gibi) bir şeyin çalınması durumunda,
(4) kurdun koyuna saldırması veya bir âmânın kuyu ve
benzeri bir yere düşmesi endişesinden dolayı ve
(5) ebenin,
çocuğun ölümünden korkması halinde namaz yarıda kesilir. Ölüm korkusu yoksa
bile, ebenin namazı tehir edip
kazaya bırakması ve)
çocuğu karşılamasında bir sakınca yoktur.
6) Yolcu da öyle; hırsızlardan, yol kesicilerden
korktuğu takdirde vaktin namazını tehir
edebilir.
ı
Namazı bile bile ve tembellikle terkeden bir
kimse şiddetle ve san çıkıncaya kadar dövülür ve namaz kılmcaya
kadar hapsolunur. Ramazan orucunu tutmayan kimse de
(tıpkı) böyle (bir cezaya jarptırılır), ama bunlar
öldürülmezler. Ne var ki namaz veya aruçtan birinin (farziyetini) inkâr ettikleri veya hafife aldıkları takdirde
öldürülürler.
Fesadın (bozulmanın)
lügat ve ıstılah manası nedir? Fesad ve bı ibâdetlerde ve muamelâtta aynı manaya mı gelir? Bunu bir
örnekle açıklayınız.
Namazı bozanlardan on
şey söyleyiniz.
"Namazı bozan
şeylerden biri de imamlık yapması uygun olmayan birinin imamın yerine
geçirilmesidir sözüyle ne söylenilmek isteniyor?
İhtilâm olmak
suretiyle cünüp olmak hangi sebebte namazı bozar?
Uyku hâlinin dışında ihtilam olmak mümkün değilken niçin sadece uykuyu
zikretmekle yetinilmemiştir.
Hangi hal ve şartlarda
aynı hizada bulunmak namazı bozar?
Namaz kılmakta olan
kimsenin kendi imamına ve bir başkasına hatırlatmada bulunması hususunu delil
getirerek söyleyiniz.
Namazı bozmayan üç şey
söyleyiniz.
Mekruh olan bir
davranışta bulunarak kılınan namazla İlgili hüküm nedir? (Böyle bir) namazın
iadesi ne zaman vacip, ne zaman menduptur.
Namazda çakıl
taşlarını gidermenin hükmü ve bununla ilgili delil nedir?
Ellerin böğürlere
konulmasını, köpek oturuşunu, dirseklerin yere konulmasını, saçların topianıp bağlanmasını anlatınız.
Başın etrafını sarıp
ortasını açık bırakmayı, elbiseyi başın üstüne ve omuz-' larına
alıp uçlarını aşağı sarkıtmayı açıklayınız, namazda bu davranışların hükmü ve
bunların her biriyle ilgili delil nedir?
Namazda sûreleri hangi
sıraya göre okumak sünnettir? İkinci rek'atta,
birinci rek'atta okuduğu sûrenin üstündeki sûreyi
okumanın hükmü nedir? "Sûrenin üstü" ne demektir?
Namaz kılan kimsenin sütre (siper) edinmesi ne demektir? Bunun hükmü ve delili
nedir? (Namaz kılanlar) sütrenin ne tarafına
dururlar? Sütre edinilemezse ne yapılmalıdır? Namaz
kılan kimsenin önünden geçen kişiye mâni olmasının hükmü nedir? Mâni olmak
istendiğinde erkekler nasıl, kadınlar nasıl mâni olurlar?
Namaz kılanın, önünden
geçen kimseye fiilen müdahale ederek engel olması uygun mu? Fiilî müdahaleyle
engel olmanın caiz olduğunu gösteren hadis-i şerif nasıl tevil olunur?
Namaz kılan kimsenin
akrep, yılan ve benzeri şeyler öldürmesiyle ilgili hükmü teferruatıyla
açıklayınız. Bu husustaki ihtilâfı belirtiniz.
Nerelerde namazı
mutlaka kesmek gerekir, namazı kesmenin caiz olduğu| yerler nerelerdir?
Namazı terkedenlerle ilgili hüküm nedir?